'Borlu temizlik ürünü Eti Matik için 25 bin ton/yıl kapasiteli yeni tesis kuruldu'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eti Maden tarafından geliştirilen borlu temizlik ürünü Eti Matik için 25 bin ton/yıl kapasiteli yeni tesisinin kurulum çalışmalarının tamamlandığını ve deneme üretim çalışmalarının sürdürüldüğünü belirterek, "Bu ay sonunda yeni tesiste üretilen ürün yapılacak lansmanla kullanıcılara sunulacaktır." dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer'in Eti Maden İşletmesi Genel Müdürlüğünün ürettiği ürünler ve borlu temizlik ürünü Eti Matik'e yönelik soru önergesini yanıtladı.

Eti Maden'in "Etidot-67" adıyla ticari borlu gübreyi ürettiğini anlatan Dönmez, diğer yandan 3 yeni granül borlu gübrenin Ar-Ge çalışmalarının tamamlandığını ve üretimlerine başlandığını kaydetti.

BOREN destekli 14 farklı tarım ürününde denemeler yapıldığını ve bu ürünlerde yüzde 5-30 arasında verim artışı görüldüğünü ve 2014'te bitki bazlı borlu gübre üretilmeye başlandığını kaydeden Dönmez, tarım sektörüne yönelik 2-4 milimetre granül boraks pentahidrat, granül üleksit, granül kolemanitin pilot ölçekli üretimin yapılacağını, diğer yandan özellikle yurt içinde borlu gübre kullanımında da fiyat avantajı sağlanacağını ifade etti.

Borlu çimentonun uygulanmasına yönelik çalışmalar kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından 2 baraj göletinin kütle beton uygulamalarında borlu çimento kullanılmak üzere projelendirme kararı alındığını bildiren Dönmez, DSİ ile bu konuda yeni projelerin geliştirilmesinin planlandığını belirtti.

Dönmez, şöyle devam etti:

"Borlu yara iyileştirici krem ve implant ve protezlerin borlu bileşikler ile kaplanması projelerimiz devam etmekte olup, proje çalışma sonuçları olumlu olanların proje çıktıları uygulamaya dönüştürülmeye çalışılmaktadır. Demir esaslı metal yüzeylerin bor ile kaplanarak termal ve mekanik dayanımının iyileştirildiği ve kullanım ömrünün arttırılmasına yönelik proje tamamlanmış ve horlama yöntemi ile ilgili patent alınmıştır. Demir çelik sektöründe ise tozlaşan cürufa bor ürünü ilave edilerek kompakt yapıda cüruf elde etmek amacıyla çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda önemli demir-çelik firmaları tesislerinde bor ürünü kullanmaya başlamışlardır. Borlu fren balatası, odun-plastik kompozitler projeleri tamamlanmıştır."

Bakan Dönmez, Eti Matik'e yönelik olarak da "Eti Maden tarafından geliştirilen borlu temizlik ürünü için 25 bin ton/yıl kapasiteli yeni tesisinin kurulum çalışmaları tamamlanmış olup deneme üretim çalışmaları yapılmaktadır. 2018 yılı Aralık ayı sonunda yeni tesiste üretilen ürün yapılacak lansmanla kullanıcılara sunulacaktır." ifadelerini kullandı.

"Eti Matik, bor için ciddi bir pazar yaratabilir"

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, Eti Maden'in bor esaslı doğal temizlik ürünü Eti Matik'i piyasaya sunduğunu anımsatarak, Eti Matik üretiminin, Kırka Bor İşletme Müdürlüğü bünyesinde kurulan pilot tesiste gerçekleştirilmeye başlandığını anlattı.

KİT Komisyonu üyesi olduğu dönemde bu konuyu izlemeye başladığını dile getiren Gürer, "2014 yılında 3 bin 258 ton üretim, 2 bin 128 ton satış; 2015 yılında 3 bin 646 ton üretim, 3 bin 152 ton satış; 2016 yılında 3 bin 578 üretim, 2 bin 720 ton satış sağlanmıştı." diye konuştu.

Bu ürüne yönelik üretim sürecinden vazgeçilmemesi, pazara ve rekabet şartlarına uygun işler yapılması gerektiğini vurgulayan Gürer, Bakan Dönmez'in açıklamalarının Eti Matik'in pazardan pay almasına yönelik arayışın sürdüğünü gösterdiğini kaydetti.

Bor madeninin ham madde yerine mamul ürüne dönüştürülmesinin doğru ve faydalı olacağına işaret eden Gürer, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ancak rekabet yoğun bir alanda; kalite, seri üretim, pazarlama ile ilgili gereken sağlanmalıdır ve tüketiciye ulaşıp sonuç alacak yöntemler doğru kullanılmalıdır. Eti Matik'in öncelikle tüm kamu temizliğinde kullanımına yönelik destek oluşturulmalıdır. Bilinirliği ve aranırlığı oluştuğunda bu düzenleme serbestleşir. Daha uygun bir fiyatla pazarda yer bulacak Eti Matik, bor madeni için ciddi bir pazar yaratabilir. Ayrıca Eti Matik, petrol türevleri, fosfat, dolgu maddeleri gibi kimyasal katkı maddesi içermemesi sebebiyle doğaya ve canlılara da dost bir üründür."