Özel okullarda pandemi nedeniyle kapalı olunan aylar için ücret iadesi konusunda Tüketici Hakem Heyeti’nden beklenen ilk karar geldi.

Heyet, verilemeyen yemek hizmetine dair ücret iadesinin yanı sıra yüz yüze eğitim yapılamadığından eğitim ücreti de gerektiğine hükmetti.

Malum, geçtiğimiz eğitim öğretim döneminin Mart-Haziran arası son üç ayında okullar kapalıydı. Özel okullar bu süreci online eğitimle geçirdiler. Elektrik, su, doğalgaz, temizlik gibi kalemlerin yanı sıra öğrencilere yemek hizmeti vermediler. 

Haklı olarak veliler okullardan, alamadıkları yemek hizmetine dair ücret iadesi istediler. Aynı şekilde anlaştıkları paraları yüzyüze eğitim için ödediklerini belirterek, online eğitimle geçen 3 aylık süreç için eğitim ücreti iadesi de talep ettiler. 

Milli Eğitim Bakanlığı bu konuda inisiyatif alıp, her iki tarafı da bağlayıcı bir karar vermediğinden özel okul yöneticileri ile öğrenci velileri karşı karşıya geldiler.

Kimi özel okullar eğitim ücretini geçtik, yemek ücreti iadesine bile yanaşmadı. 

Bu velilere büyük bir haksızlıktı.

Pandemi sürecinde gelirlerinden hiç birşey kaybetmedikleri gibi, giderleri bir hayli düşen özel okul patronlarının yaptığı bu haksızlık velilerce yargıya taşındı.

Ve Tüketici Hakem Heyeti’nden ilk karar geldi.

Kayseri’de bir velinin Mayıs ayında yaptığı şikâyeti görüşüp karara bağlayan Tüketici Hakem Heyeti, okulu haksız buldu. Heyet, 9 bin TL ücret iadesi talebinde bulunan veliye 8 bin TL’ye yakın iade kararı verdi.

Emsal niteliğindeki kararın gerekçesinde şöyle denildi:
"Asgari şartları bulunduran şikâyet konusu sözleşmede, tüketicinin belirli miktar ödemeyi yapacağı, şikâyet edilen özel eğitim kurumunun ise usulüne uygun eğitim yerinde (okulda) tüketicinin belirttiği öğrenciye (yüz yüze) eğitim vereceği ifade edilmiştir. Sözleşme içerisinde, doğa olayları, salgın hastalık, 'mücbir sebep' gibi ifa imkansızlığı durumunda tarafların yükümlülükleri konusunda bir madde bulunmamaktadır. Bu nedenle genel hükümler çerçevesinde bir karar verilmesi gerekmektedir."

Borçlar Kanunu’ndaki hükümlere ve Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin verdiği karara değinilen gerekçede, şunlar kaydedildi:
"Özel eğitim kurumunun savunmasında belirttiği uzaktan eğitim yapılması, şikâyet konusu sözleşmede özel eğitim kurumunun edimi olarak belirtilmemiştir. Yapılan uzaktan eğitim işlemi, başka bir sözleşmenin konusu olup, şikâyet konusu sözleşmedeki edim olarak kabul edilemez. Ayrıca sözleşmenin tarafı olan tüketiciye uzaktan eğitim için gerekli araç ve gereçler sağlanmamış olup, bu haliyle birebir eğitim ile uzaktan eğitimin aynı verimi ve karşılığı sağlayacağı konusunda netlik bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki sözleşmede olağanüstü durumlarda sözleşmenin uyarlanması konusunda bir hüküm bulunmamaktadır. Kovid-19 hastalığı nedeniyle ülkemiz genelinde oluşan pandemi nedeniyle örgün eğitim 16.03.2020-19.06.2020 tarihleri arasında yapılamamıştır. Bu nedenle 5580 sayılı Özel Eğitim Kurumları Kanunu ve ilgili yönetmelik gereğince tüketicinin örgün eğitim almadığı döneme ait ücretinin iadesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı tüketicinin talebinin kısmen kabul edilerek okula gidilmeyen süreye tekabül eden 7.579,20 lira bedelin tüketiciye iadesi gerekmiştir."

***
“Sözleşmenin esas unsuru yüz yüze eğitimdir…”
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, Kayseri İl Hakem Heyeti'nden çıkan kararın ilk olduğuna vurgu yaparak, "Bu karar üç aylık okula gidilmeyen döneme ait eğitim parasının iadesidir. Yemek ve servis parası zaten hizmet alınmadığı için ödenmesi lazım” dedi. 

Konuyla alakalı çok tartışmalar yaşandığını fakat uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitimin bir olmadığını belirten Şahin, şöyle devam etti: 
“Zaten özel okullarla yapılan sözleşmede esas unsur yüz yüze eğitimdir. Eğer yüz yüze eğitim yapılmamışsa bu durum uzaktan eğitimle telafi edilemez. Şu an için sebepsiz zenginleşmeye kadar gidebilen bir durum söz konusu. Okul açılmadı, elektrik yanmadı, hiçbir şekilde masraf edilmedi ve sonuçta haksız bir kazanç temin edilmiş oldu. O eğitim verilmediği için, o paranın iadesi gerekiyordu ve Kayseri İl Tüketici Hakem Heyeti tarafından iade kararı çıktı."
Okul ücretlerinin kurumdan kuruma değiştiğine işaret eden Şahin, "Tüketiciler, özel okul ücretleri birbirinden farklı olduğu için 10 bin 390 liraya kadar hakem heyetlerine, 10 bin 390 liradan sonra ise Tüketici mahkemelerine gidip bu bedelin iadesini isteyebilirler" diye ekledi. 

***
Evet değerli okurlar, daha önce de yazmıştık; burada ciddi bir haksızlık vardı ve Bakanlık maalesef bu haksızlığa göz yummuştu. 

Neyse ki yargımız yerinde bir kararla, hakkın iadesine hükmetti.
Okul, heyetin bu kararını mahkemeye götürecektir.
Ümit ediyorum ki, mahkemeden de aynı yönde karar çıkacak ve mağduriyetler giderilecektir.