Hacı Murat kimdir? Şeyh Şamil ile yolları nasıl kesişti?

Hacı Murat kimdir? Şeyh Şamil ile yolları nasıl kesişti?

Hacı Murat kimdir, hangi dönem; nerede yaşadı, nasıl şehit düştü, Şeyh Şamil ile yolları nasıl kesişti, hangi seferlere katıldı, Ruslarla nasıl mücadele etti, mezarı nerede?

Kuzey Kafkasya’da Ruslar’a karşı istiklâl mücadelesi veren Şeyh Şâmil’in en meşhur komutanlarından Şehit Hacı Murat’ın hayatını sizler için derledik.

Hacı Murat kimdir, hangi dönem; nerede yaşadı, nasıl şehit düştü, Şeyh Şamil ile yolları nasıl kesişti, hangi seferlere katıldı, Ruslarla nasıl mücadele etti, mezarı nerede?

İşte cevabı:

Hacı Murad, 1812 yılında Kuzey Kafkasya’da Avar Hanlığı’nın merkezi Hunzak  şehri yakınlarındaki Zai köyünde doğdu. Babası Hitinav Mahomat (Küçük Muhammed), annesi Fadimat hanımdır. Hacı Murat, 14 yaşında evlendi.

HEDEFİNİ HEP TEK ATIŞTA VURDU

Hacı Murat, çoçuk yaşta Hunzah medresesinde eğitim aldı, hiçbir zaman bir hedefe iki defa ateş etmediği söylenen Hacı Murat, daha genç yaşlarda at binmesi ve nişancılığı ile ün yapmaya başladı. Süt akrabalığı bulunan Avar Han ailesi ile İmam Hamzat Beg arasındaki kan davası, Murat’ın Hamzat Beg’i öldürmesi ve müritlerin Hunzah’ı terk etmesi ile sonuçlandı. Takip eden dönem içerisinde Hunzah halkının barışçı tutumlarını suiistimal eden Ruslara karşı silahını eline alan Hacı Murat, Rus işbirlikçisi Avar Hanı Ahmet’in komplosuyla tutuklandı.

ŞEYH ŞAMİL İLE BİRLİKTELİĞİ

Halkın üzerindeki büyük etkisi göze alınarak, gizlice Rusya içlerine sürülmesine karar verildi. Ancak Temirhan Şura’ya götürülürken firar etmeyi başararak Gotsatl köyüne gitti ve burada bir süre kaldıktan sonra Gimri’ye İmam Şamil’in yanına gitmeye karar verdi. Hamzat Beg olayından dolayı şüphe ile karşılandığı Gimri’de, kendini ispat etme fırsatı verilerek Tloh bölgesi Naibliğine getirildi. Hunzah’taki yandaşlarınında kendisine katılmasıyla kısa sürede büyük başarılar elde etti. Kendisini ele geçirmek için 1841 Şubat’ında Tselmes’e saldıran Rus birliklerini Hunzah’a kadar püskürttü ve bir süre sonra General Bakünin komutasındaki bu birlikleri Hunzah’ı terk etmeye mecbur bıraktı. Bu şekilde Avar bölgesinin neredeyse tamamında hakimiyet sağlayarak İmam Şeyh Şamil’in etki alanına kattı. Temirhan Şura’dan Doğu Gürcistan’daki Babaratmiskaya’ya kadar Rus kuvvetleri üstüne sayısız baskın düzenledi ve bir süre sonra İmam Şamil’in en cesur ve en başarılı Naibi olarak anılmaya başlandı. 1851 yılının Temmuz ayında düzenlediği Boynakh baskını son askeri zaferi oldu.

seyh-samil-2.jpg

ESARET DÖNEMİ

Aynı yıl içerisinde, üzerindeki sır perdesi hiçbir zaman aydınlanamayan bir olay gerçekleşti. Hacı MuraT, bir söylentiye göre toplantıya katılan bir naibin uyarısı üzerine Vodveezhenskoye (Chakheri) Kalesi’ne giderek Ruslar’a sığındı (25 Kasım 1851). Kale kumandanı Prens Vorontsof onu derhal Tiflis’e gönderdi. Bir rivayete göre ise Hacı Murat, karısının doğum yeri olan Aşağı Çeçenistan’daki Gehi köyüne giderken Şâmil’in emriyle Feth Ali’nin adamlarının sürekli ateş tacizi altında girdiği ormanlık alanda yolunu kaybederek Rus askerlerinin eline düşmüş, bir esir muamelesi görmemek için de gönüllü olarak Ruslar’a teslim olduğunu söylemişti. Hacı Murad’ın Şeyh Şamil ile danışıklı bir şekilde Ruslar’a teslim olduğuna dair bazı görüşler de vardır. 

RUSLAR TARAFINDAN ŞEHİT EDİLDİ

Tiflis’te Ruslar’ın gözetimi altında yaşamaya başlayan Hacı Murat, bir ara ailesini kurtarmak amacıyla Grozni’ye gittiyse de daha sonra Tiflis’e geri döndü. General Dolgurukov’un Dağıstan’daki birliklerine katılmasına izin verilinceye kadar Nuha’ya (Nuka) gönderilmesini istedi. Bir süre Nuha’da kaldı. Dağ hayatına ve ailesine duyduğu özlemin artması üzerine kaçmaya karar verdi ve atla yaptığı bir akşam gezintisinde dört arkadaşıyla birlikte kaçtı. Ancak Nuha’daki Rus kuvvetleri kumandanı Albay Korganof’un takibi sonucunda kıstırılarak arkadaşlarıyla birlikte şehit edildi. (5 Mayıs 1852). Cenazesi Nuha’ya getirilip halka gösterildi. Bir rivayete göre İlisu’da veya Kuzey Azerbaycan’daki Kıpçak köyünde toprağa verildi. Kesik başı, Tiflis’te bulunan Kafkasya genel valisi Prens Vorontsof’a gönderildi. Prens Vorontsof’un Hacı Murat’ın kesik başını görünce, “Yaşadığı gibi cesurca öldü” dediği, Şeyh Şâmil’in de onun ölümünden sonra imzasını sol eliyle atmaya başladığı, sebebi sorulduğunda “Sağ kolum kırıldı” cevabını verdiği kaydedilir. 

haci-murat.jpg

MEZARININ YERİ BELİRLENDİ

Hacı Murad’ın kızından olma torunu 1914 yılında Azerbaycan’a gelerek dedesinin defnedildiği yeri tahmini olarak belirledi ve üzerine bir mezar taşı koydu. Bu mezar taşı günümüzde Azerbaycan Tarih Müzesi’ndedir. Âzerî bilim adamları, 1957’de onun Tengit köyü yakınlarındaki kabrinin yerini kesin olarak tespit ettiler. Hacı Murad’ın sefer nişanı, bayrağı, seccadesi, testisi, sefer yemek takımı ve ölümünden bir süre önce çekilmiş bir fotoğrafı Dağıstan Müzesi’nde korunmaktadır. Ünlü Rus yazarı L. N. Tolstoy, “Hacı Murat” adlı eserinde onun hayatını romanlaştırmıştır. 

 

***Güven Erkaya kimdir? Erbakan’lı YAŞ’ta ne yaptı?

***Gündüz Aktan kimdir? Hangi partiye katıldı?

***Gün Sazak kimdir? MHP’li Gün Sazak’ı kim nasıl şehit etti?

***Gümüştekin Danişmend Ahmed Gazi kimdir?

***Gördesli Makbule Hanım kimdir, hangi dönem yaşadı?

***Reisülkurra Gönenli Mehmet Efendi kimdir?

***Gökhan Evliyaoğlu kimdir?

***Dünyada ilk tıp fakültesini kim kurdu? Gıyaseddin Keyhüsrev kimdir?

***Geyikli Baba kimdir? Kavaklı’daki asırlık çınarı kim dikti?

***FIAT’ın kurucusu kim? Giovanni Agnelli kimdir?

***Giritli Ali Aziz Efendi kimdir, mezarı nerede?

***Genç Osman Destanı nedir, hangi padişah dönemde yaşandı?

***Gelenbevi İsmail Efendi kimdir? Matematik ve Cebir alanında nasıl meşhur oldu?

***Gedik Ahmet Paşa kimdir? Cem Sultan’ın nesi olur?

***Gazanfer Özcan kimdir? Hangi dizi ve filmlerde rol aldı?

***Gevheri kimdir, asıl adı nedir? Seyahatname’de adı nasıl geçiyor?

***Güngör Uras kimdir?

***Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa kimdir? Plevne Marşı kime yazıldı?

***Gazi Muhammed kimdir, nasıl şehit düştü?

***Gazi Hüsrev Paşa kimdir, Saraybosna’ya neler yaptı?

***2. Gazi Giray Han kimdir, kaç yıl tahtta kaldı?

***Gazan Mahmud Han kimdir? Nasıl Müslüman oldu?

***Gaspıralı İsmail kimdir? Türk İslam Birliği için neler yaptı?

***Galip Erdem kimdir? Ülkücülere yardım için hangi vakfı kurdu?

***Gaffar Okkan kimdir, nasıl şehit oldu?

***2. Gıyaseddin Keyhüsrev kimdir, Hunat Hatun’un neyi olur?

***Gülriz Sururi kimdir?

***Güllü Agop kimdir? Güllü Agop’un Abdülhamit Han ile yolları nasıl kesişti?

***Göktürk Mehmet Uytun kimdir?

***Güzin Dino Kimdir, Abidin Dino’nun neyi olur?

***Matbaayı ilk kim icat etti? Johannes Gutenberg kimdir?

***Gökçen Efe kimdir, asıl adı nedir?

***Goethe kimdir, asıl adı nedir, hangi dönem yaşadı, nereli?

***Gevher Nesibe kimdir? Dünyanın ilk tıp fakültesi nerede, ne zaman kuruldu?

***Gerhard Kessler kimdir? İş ve İşçi Bulma Kurumunu kim kurdu?

***Hacca giden ilk padişah kimdi? Genç Osman kimdir?

***Gazneliler devleti nerede, ne zaman; kim tarafından kuruldu?

***Gelibolulu Ali kimdir, asıl adı nedir?

***Fatih Sultan Mehmet kardeş katlini neden kanunlaştırdı?

***Tarihte sultan unvanını alan ilk Türk devlet başkan kimdir? Gazneli Mahmut kimdir?

***Gazi Giray Han kimdir, hangi dönem yaşadı?

***Gazi Ethem Paşa kimdir? Yunanlılara ilk Türk darbesini kim vurdu?

***Gandizm nedir, Budizm’den farkı ne? Gandi kimdir, nereli?

***Fırat Yılmaz Çakıroğlu kimdir, nasıl şehit oldu?

***3. Gıyasettin Keyhüsrev kimdir, nasıl öldürüldü?

***Kürdilihicazkar makamını kim oluşturdu? Hacı Arif Bey kimdir?

***Hacı Bayram-ı Veli kimdir? Bayram ismini nasıl aldı?

***Hacı Bedir Fırat kimdir? Dengir Mir Mehmet Fırat’ın akrabası mı?

***Hacı Bekir Lokumlarının kurucusu kim? Ali Muhiddin Hacı Bekir kimdir?

***Hacı Bektaş’ın kökeni nereye dayanıyor? Hacı Bektaş-ı Veli kimdir?

***Hacı Degumuko Berzeg kimdir?

***Hacı Giray Han kimdir, hangi dönem; nerede yaşadı?

***II. Hacı Giray Han kimdir, hangi dönem; nerede yaşadı?

***Hacı İlbey kimdir? Haçlılara karşı hangi zaferi kazandı?

***Hacı İvaz Paşa kimdir, Ahi Çelebi’nin neyi oluyor?


Gazeteilksayfa.com

 

 

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.