Ahmet Sefa DİKTEPE

Ahmet Sefa DİKTEPE

Türk-İslam Medeniyetinin Öncüleri (VI) Farabi

Türk-İslam Medeniyetinin Öncüleri (VI) Farabi

Batı dünyasında felsefenin babası ve ilk öğretmeni olarak anılan Aristo’dan sonra bu alanın en şöhretli ismi haline gelmiş ve felsefe sahasının ikinci öğretmeni olarak ün salmış adı batı kaynaklarına “Alpharabius” olarak geçmiş büyük İslam âlimi “Farabi” şu anda Kazakistan sınırları içinde olan Türkistan’ın Farab (Otrar) şehrinde doğmuştur.
Felsefe sahasındaki çalışmalarının yanında musiki, gökbilim, matematik, mantık gibi alanlarda da önemli çalışmalara yapmıştır. Otrar’da medrese öğrenimiyle başlayan eğitimine dönemin önemli ilim merkezleri olan Buhara, Bağdat, Şam, Kahire gibi şehirleri dolaşarak devam etmiştir. 

Farabi’nin ilme en önemli katkılarından biride sınıflandırma olmuştur. Ona gelinceye kadar ilimler üçüzlü ve dördüzlü diye iki kısımda toplanıyordu. Nahiv, mantık, beyan üçüzlü ilimlere, matematik, geometri, musiki ve astronomi  ise dördüzlü ilimler kısmına dahildi. O ise bu sınıflandırmayı Fizik, matematik ve metafizik ilimler olarak üçe ayırdı. Onun bu tasnif metodu doğuda ki ve batıda ki ilim adamlarınca da büyük kabul gördü.

Hava titreşimlerinden ibaret olan ses olayının ilk mantıklı açıklamasını yine “Farabi” yapmıştır. Titreşimlerin dalga uzunluğuna göre azalıp çoğaldığını deneyler yaparak tespit etmiş ve bu sayede müzik enstürmanlarının yapımında gerekli olan kaideleri de ortaya çıkarmıştır.

Fârâbî’den geriye büyük küçük 100’den fazla eser kalmıştır. Zamanla çeşitli araştırmalara konu olan bu eserlerin bir kısmı Latince, İbrânîce, Farsça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve Rusça ’ya tercüme edilmişse de klasik kaynaklardan modern araştırmalara kadar gerek bu eserlerin sayısı gerekse isimleri üzerindeki tereddütler henüz giderilebilmiş değildir.

Farabi’nin önemli eserlerinden bazıları ise şunlardır;

El Medinetü’l Fazıla ( Fazilet Şerhi)

Es-Siyasetül Medeniyye

Risale fi Ma’anii’l Akl

İhsa el Ulum musiki el-Kebir

El Müdhal Fi’l Musiki

İhsa’el Ulum

Kitab Fi’l ihsa’el ika 
 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON YAZILAR