Boşanmalar ve evlilik yaşında paralel artış: Uzman isim sebeplerini değerlendirdi

TÜİK tarafından yayımlanan verilere göre Türkiye'de son 20 yılda evlenme oranı düşerken, boşanma oranı yükseldi. 2004-2023 yıllarını kapsayan süreçte 1000 nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden 'kaba evlenme hızı' yüzde 37 düştü, 'kaba boşanma hızı' yüzde 49 arttı. Buna paralel olarak evlenme yaşları da arttı.

Boşanma sebeplerine ve aile birliğine ilişkin İlksayfa'ya konuşan Sosyolog ve Aile Danışmanı Şenay Gül, şunları kaydetti:

"Şu an bizim seküler dünyada, yani değişen dünyada uyum sağlayamadığımız bir ortam var. Bizim gelenek ve göreneklerimize göre geniş aile kavramı vardı. Bu yerini çekirdek aileye bıraktı. Bunda nasıl bir etki olur diye bakarsak; geçmişte geniş ailelerde olan evliliklerde büyükler yapılan tartışmalarda ya da işte uyuşmazlıklarda köprü olabiliyordu veya gençler arasında anne babayı veya kayınvalide kayınpederi gözleyerek nasıl evlilik yürütülür fikir oluşturuluyordu. Bunlar örnek alınarak devam ediliyordu. Toplumun değişmesiyle kültür de değişmeye başladı. Değişen evlilikler ve başa çıkılamayan sorunlarla birlikte boşanmalar arttı. Yaşa bakıldığında da şunu gözlemliyoruz, daha çok bilinçli yapılan evlilikler diyelim. Üniversite mezunları ve okuyan insanlar daha çok boşanmayı talep edebiliyorlar çünkü kendine güveni olmayan, çocuklarıyla birlikte ortada kalacağını düşünen kadın memnun olmasa da evliliği devam ettirmek istiyor. Erkek için de aynı şey geçerli. O da diyor ki 'ben düzenimi bozarsam yeni bir evlilik yapamam' veya 'çocuklarım ortada kalır.' Öte yandan çocukların artı bir nafakayla vesaire yükü gelecek diye düşünüyor. Dolayısıyla hep bir maddi külfet düşüncesi söz konusu oluyor."

"EVLİLİĞE BAKIŞ AÇIMIZI DEĞİŞTİRDİK"

Toplumda evliliğe bakış açısının değiştiğini vurgulayan Şenay Gül, şöyle devam etti:

"Evlenip başıma dert mi açacağım düşünceleri başladı. Aslında eşitlik gözüyle bakıldığında kişi çalışmayan birini tercih etmiyor. 'Ben onu mu besleyeceğim' diye düşünüyor. Her şeyimiz değişti aslında topluma baktığımızda."

EVLİLİĞİN ÇÖKMESİNİN TEMEL SEBEBİ: DUYGU DOYUMU

Aile Danışmanı Şenay Gül, boşanmaların artmasının ve toplumda aile kavramına bakışın değişmesinin sebeplerinden biri olarak sosyal medya ve dizi-filmlerde kurulan yapay dünyaların etkisini de anlattı. Gül, izlenilen dizilerin yüzde 90'ında zenginlik, bencillik ve asla aileye katkı sağlamayan, üretmeyen genç neslin işlendiğini vurgulayarak şunları söyledi:

"Dizilerde, filmlerde ya da sosyal medyada yapay bir dünya sunuluyor aslında. Türkiye şartlarına aslında hiç uygun olmayan yaşantılar gösteriliyor. Veya aldatmalar. Onlarda dizilerde çok fazla işleniyor."

GÜNDÜZ KUŞAĞI PROGRAMLARI

Ayrılmalarda özelliklerde ev hanımları üzerinde gündüz kuşağı programlarının etkisine değinen Şenay Gül, şu değerlendirmede bulundu:

"Aslında burada görüyoruz ki sosyal medya üzerinden kandırılarak eşini terk edip başka birine giden kadınlar da artış gösteriyor. Bunun sebebi duygusal boşluk. Evliliklerde asıl boşanmanın ve evliliğin çökmesinin en önemli sebeplerinden birisi bu. Kişiler İstedikleri duygu doyumuna ulaşamadıkları zaman boşanmaya itiliyor."

SINIR İHLALLERİ

Gül, sözlerine şöyle devam etti:

"Öte yandan çiftler birbirlerinin hayatlarına sınırlarını bilerek giriyor ancak süreç içinde böyle devam etmiyor. Evlilik sonrası iki taraflı karışmalar başlıyor.
Aslında evlilikteki ana başlıklar atlanıyor. Nedir o, aileleri atlıyorlar mesela ama o çok önemli. Sadece eşinizle evlenmiyorsunuz ama şöyle düşünülüyor. Biz mutlu olursak aileler de kapının dışında kalır. Ama o kapı kapatıldığında aslında ailelerde içerdeler."

GÜVENSİZLİK, BİREYSELLİK VE EKONOMİK KOŞULLAR

Evlenme yaşının artma sebeplerine ilişkin de konuşan Şenay Gül, bunun sebeplerini güvensizlik, bireysel yaşamaya alışma ve ekonomik sebepler olarak sıraladı ve şunları söyledi:

"Aslında ilk başa hep ekonomik sebepler konuluyor ama en son sebeplerden bir tanesi. En temel sorun güvensizlik. Mesela bunun anlaşıldığı en önemli kriter evlenince de çocuk yapmamak. Çünkü diyor ki "biz daha birbirimizi tanımıyoruz, bu evlilik yürür mü yürümez mi onu bilmiyoruz" düşüncesiyle çocuk yapmıyor. Aslında iki tarafta güvenmiyor ve güven duyulmadığında aynı yolda yürünmüyor.

Son noktada da işte 30’lu yaşlarda da artık aile ve çevre tarafından yapılan “aile kur” baskısıyla evlenme yoluna giriliyor. O da sağlıksız bir sonuç doğuruyor genellikle. Yaşın artma sebeplerinden biri de “hayatın tadını çıkartma” isteği olarak görülüyor.

"ÇİFTLER İLİŞKİLERİNİ YÖNETMEYİ BECERMELİ"

Aile içinde roller, sınırlar ve ortak değerler olması gerektiğine dikkati çeken Şenay Gül, "Evlilikte eğer iki tarafında hayattaki değerleri aynı değilse birliktelik devam etmez. Evlilik öncesi bu değerler göz ardı ediliyor. Evin içine girildiğinde de ortak yaşam alanında bu değerlerin farkına varılıyor. Böyle olunca boşanma artıyor. Aile içinde sağlıklı iletişimin olmaması, problemlere pozitif bakış açısıyla çözüm üretilmemesi, eşlerin öfkelerini tanımaması. Bu nokta da çok önemli. Eğer ben kendimin nerede öfkelenip nerede duracağımı bilmiyorsam bunu kontrol edemem. Yani çiftler ilişkilerini de yönetmeyi becermeli. Aslında yine evlenme yaşının artmış olması da boşanma sayısını artırıyor. Çünkü 30’lu 35’li yaşlardan sonra evlenen kişi daha önce kimseyle ortak karar almamış, bu birliğe tam olarak girmemiş oluyor. Evlenince de buna uyum sağlayamıyor.

BİR KAMUFLE OLARAK EVLİLİK

Evlilikte bir diğer önemli şeyin cinsellik olduğunu söyleyen Şenay Gül, "Toplumda aslında değinilmesi gereken ama değinilmeyen en önemli konu bu. Cinsel yönelim ve tercihler. İnsanlar farklı yönelimleri olduğu halde, farklı cinsle evlilik yapıyor. Aynı cinse ilgi duyan kişiler bunu toplumdan saklama, kamufle etme gereksinimiyle karşı cinsle evlilik kuruyor. Bunu devam ettiremeyince boşanmalar meydana geliyor. Aslında biz bunu anketlerle ortaya koyamasak da bu sebeple boşanmalar da çok fazla." diye konuştu.