Tarihte 22 Eylül: Dünya ve Türkiye’de önemli olaylar

1792’de Fransa’da cumhuriyet ilan edildi ve monarşi yönetimi sona erdi. 1908’de Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını duyurarak yeni bir döneme adım attı. 1919’da Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu ve Türkiye’de işçi hareketi açısından önemli bir gelişme olarak tarihe geçti.

1939’da İzmir’in Dikili ilçesi ve çevresinde meydana gelen depremde 100’den fazla kişi hayatını kaybetti, Dikili ve Karaburun ilçeleri tamamen yıkıldı. 1984’te Gökova Körfezi’nde planlanan termik santral projesine karşı köylü kadınlar eylem düzenleyerek çevre mücadelesine dikkat çekti. 1986’da 12 Eylül askeri darbesi sonrasında Milliyetçi Çalışma Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, İstanbul mitinginde ilk kez konuşma yaptı.

KÜLTÜREL VE SİYASİ KARARLAR

1940’ta Bakanlar Kurulu, İstanbul’da yayımlanan Le Journal d’Orient gazetesini resmi dış politikaya aykırı yayın gerekçesiyle yedi günlüğüne kapattı. 1943’te Ankara Fen Fakültesi kurularak Türkiye’nin bilim alanındaki gelişimine katkı sağladı. 1950’de gazeteci ve yazar Aziz Nesin, “sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın” iddiasıyla gıyabi tutuklama kararıyla karşılaştı. 1958’de CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Demokrat Parti yönetimini eleştiren bir konuşma yaptı. 1964’te Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Yassıada hükümlülerinden Refik Koraltan, Rüştü Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen’i sağlık gerekçesiyle affetti.

ULUSLARARASI GELİŞMELER VE DİPLOMASİ

1970’te Polonya’da Dayanışma Sendikası kuruldu, 1980’de ise Lech Walesa liderliğindeki Dayanışma Hareketi resmî olarak tanındı. 1993’te New York Metropolitan Müzesi, Karun Hazinesi’ni Türkiye’ye iade etme kararı aldı. 2000’de Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile uyumlu İnsan Hakları Raporu’nu kabul etti. 2002’de İsrail birlikleri Gazze’de operasyon düzenlerken çıkan çatışmada dokuz Filistinli yaşamını yitirdi. Aynı yıl Almanya’da Başbakan Gerhard Schröder liderliğindeki Sosyal Demokratlar genel seçimlerden birinci parti olarak çıktı.

22 Eylül, dünya genelinde siyasi değişimlerden kültürel gelişmelere, doğal afetlerden diplomatik kararlara uzanan geniş bir tarihî yelpazeyi yansıtan önemli bir gün olarak kaydedildi.