Uzmanı anlattı: Ergenlikte ebeveynin rolü büyük

Ergenlik dönemi, sadece fiziksel değişimlerle sınırlı olmayan, aynı zamanda kimliğin keşfedildiği karmaşık bir süreç olarak öne çıkıyor. Ulus’a konuşun Türk PDR Ankara İl Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Kökçeoğlu, gençlerin zihinsel ve duygusal olarak da büyük bir değişim yaşadığını belirterek ebeveynlere önemli uyarılarda bulundu. Yetişkinlere düşen görevin bu yolculukta gençlere sığınacak güvenli bir liman sunmak olduğunu belirten Kökçeoğlu, “Ergenlik, kimliğin keşfedildiği ve bağımsızlığın sınandığı bir dönemdir. Bu süreçte ebeveynlerin tutumu, gencin kendine güvenen bir birey olup olmamasında belirleyici rol oynuyor” dedi.

“ERGENLİK SİVİLCE VE SES DEĞİŞİMİNDEN İBARET DEĞİL”

Ergenliğin çoğu zaman yalnızca fiziksel değişimlerle anlaşıldığını ancak aslında beynin derinliklerinde büyük bir yenilenmenin yaşandığını dile getiren Türk PDR Ankara İl Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Kökçeoğlu, “Mantıklı düşünme, uzun vadeli plan yapma ve dürtüleri kontrol etmeden sorumlu olan beynin ön kısmı, henüz tam olarak olgunlaşmamış durumda. Ancak duyguları, heyecanı ve ödül mekanizmalarını yöneten orta kısım ise adeta son sürat çalışıyor” dedi. Bu durumun gençlerin zaman zaman anlaşılmaz davranışlar sergilemesine yol açtığını belirten Kökçeoğlu, şunları söyledi:

“Ergenlik, kimliğin keşfedildiği ve bağımsızlığın sınandığı bir dönemdir. Bu süreçte ebeveynlerin tutumu, gencin kendine güvenen bir birey olup olmamasında belirleyici rol oynar. Risk alma eğilimi, beyinlerinin heyecan ve sosyal kabul gibi ödülleri, olası tehlikelerden çok daha büyük ve çekici görmesinden kaynaklanıyor. Bir gün coşkulu, ertesi gün öfkeli veya hüzünlü olmaları da sadece huysuzluk değil; duygularını düzenleyen iç mekanizmaların henüz inşaat halinde olmasının doğal bir sonucu. Aynı zamanda, bu dönemde ait olma hissi ve arkadaş grubundan kabul görmek, neredeyse temel bir fiziksel ihtiyaç kadar önem kazanıyor. Beyinleri, akranlarının en ufak bir bakışına veya sözüne karşı bile aşırı hassas. Bu durum, aileyle çatışmaları artırabildiği gibi, bazen gençleri grup baskısına daha açık hale getirebiliyor.”

SAĞLIKLI BAĞIN TEMELİ: DİNLEMEK

Ergenlik döneminde gençlerle sağlıklı bir bağ kurmanın ilk adımının onları gerçekten dinlemek olduğunu vurgulayan Kökçeoğlu, ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu:

“Benim görüşüme göre sağlam ve güvenli bir ilişki kurmak sanılandan fazla önemli. Peki bu nasıl olacak? Öncelikle, gerçekten dinlemekle başlamalı. ‘Seni anlıyorum’ demek kolaydır, ama asıl önemli olan onun duygusunu ona geri yansıtmaktır. ‘Bu olay seni gerçekten çok öfkelendirmiş gibi görünüyor, anlatmak ister misin?’ gibi bir yaklaşım, kapıyı aralar. Telefonunuzu bir kenara bırakıp, yargılamadan, sadece onun sözlerine ve duygularına odaklanmanız bile bazen en büyük ilaç olabilir. Çünkü gençler çoğu zaman çözüm değil, sadece duyulmak isterler.”

“KURALLAR SEVGİYLE AÇIKLANIRSA DAHA KOLAY BENİMSENİR”

Sınırların hayatın bir gerçeği olduğunu hatırlatan Kökçeoğlu, ebeveynlerin bu sınırları sevgi ve güvenlik kaygısıyla açıklamalarının önemine dikkat çekti. “Çünkü ben öyle diyorum” gibi otoriter ifadelerin gencin direncini artırdığını belirten Kökçeoğlu, “Gece 11'den sonra dışarıda olmana izin veremem, çünkü senin güvende olman benim için her şeyden önemli’ demek, o an dirençle karşılansa bile, zamanla anlaşılır. Gençler, nedenini bildikleri kurallara çok daha kolay uyum sağlama eğilimindedir” ifadelerini kullandı.

ÇOCUKLARINIZIN DUYGULARINI KÜÇÜMSEMEYİN

Gençlerin duygularını küçümsemenin iletişim köprülerini yıktığını ifade eden Kökçeoğlu, “Bunda üzülecek ne var?” ya da “Abartıyorsun, geçer” gibi sözlerin tetikleyici olduğuna dikkat çekti. Kökçeoğlu, bu cümlelerin yerine, “Bu senin için gerçekten zor bir durum olmuş, anlıyorum” demenin çok daha yapıcı olduğunu belirtti. Ebeveynlerin de hata yapabileceğini ve bu hataları kabul etmesinin iletişimi güçlendirdiğini vurgulayan Kökçeoğlu, şu cümlelerle sözlerini sürdürdü:

“Unutmayın, mükemmel ebeveyn diye bir şey yoktur. Hepimiz hata yaparız. Önemli olan, bu hataları fark ettiğinizde bunu itiraf edebilmek. ‘Dün sana bağırdığım için özür dilerim. Çok stresliydim ama bu seni incitmemeliydi’ demenin gücünü hafife almayın. Bu basit ama içten itiraf, gencinize kırılganlığın gücünü ve sorumluluk almanın erdemini öğretir. Sizi insanlaştırır, mesafeyi azaltır.”

“GENÇLERE SIĞINACAK GÜVENLİ BİR LİMAN OLUN”

Ergenlik döneminin yalnızca fiziksel değişimlerle sınırlı olmadığını aktaran Kökçeoğlu, aynı zamanda kimliğin keşfedildiği, bağımsızlığın sınandığı ve duyguların yoğun şekilde yaşandığı karmaşık bir süreç olduğunu belirtti. Yetişkinlere düşen görevin bu yolculukta gençlere sığınacak güvenli bir liman sunmak olduğunu sözlerine ekleyen Kökçeoğlu, “Bu liman, koşulsuz sevgi, sabırlı anlayış ve tutarlı sınırlardan inşa edilir. Unutmayın, bu fırtına geçecek. Sabırla, sevgiyle ve bilinçli bir yaklaşımla, genciniz bu zorlu ama değerli yolculuktan daha güçlü, daha kendine güvenen bir birey olarak çıkacaktır. Ona inanın ve kendinize de” diyerek sözlerine son verdi.