Türkiye'de ilk ve tek: Küçük Paris olarak biliniyor

Aydın'ın Sultanhisar ilçesinde bulunan ve imarıyla dikkat çeken Atça beldesi, görenleri hayran bırakıyor. Türkiye'nin ilk modern imar planına sahip yerleşim yeri olan Atça, 'Küçük Paris' olarak biliniyor. Fransa'nın başkenti Paris'in dünyaca ünlü Şanzelize Meydanından esinlenerek tasarlanan Atça'nın öyküsü de merak ediliyor. İşte detaylar...

YUNAN İŞGALİNDE HARAP OLDU

Atça, Yunan işgalinin ardından yaşanan büyük yangınlarla harap olmuş bir haldeydi. Ancak 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, hükümet işgalden etkilenen bölgelerin yeniden imarı için harekete geçti. Mustafa Kemal Atatürk'ün bizzat ziyaret ettiği yerleşimler arasına dahil edilen Atça, planlı bir kentsel dönüşüm sürecinin başlangıcını temsil ediyordu.

1924 yılında Paris'te şehir planlaması eğitimi almış olan mühendis Abdi Hıfzı Bey, Atça için Türkiye'nin ilk modern imar planını hazırladı. Paris'in kent dokusundan ilham alan Abdi Bey, Atça'yı radyal bir kent planıyla şekillendirdi. Bu plan, kasabanın merkezindeki bir meydanı odak noktası haline getirerek, çevresindeki ana caddeleri belirledi.

Atça'nın en çarpıcı özelliklerinden biri, merkezdeki parktan yayılan ışınsal olarak düzenlenmiş 8 ana aksa sahip olmasıdır. Bu akslar, kasabanın doku ve yapılarını birbirine bağlarken, aynı zamanda estetik bir peyzaj düzenlemesi sunar. Atça, Türkiye'nin ilk peyzaj planlaması yapılmış yerleşimlerinden biridir.

TÜRKİYE'DE İLK ÖRNEK

Atça, sıkça İtalya'daki Palmanova kentiyle karşılaştırılır; ancak aslında bu iki yerleşim arasında önemli farklar bulunmaktadır. Palmanova, tipik bir ortaçağ kale kenti iken, Atça ise modern bir Cumhuriyet dönemi kasabasıdır. Atça'nın planlı ve estetik dokusu, Paris'in geniş bulvarlarını andırsa da, kendine özgü bir karaktere sahiptir.

Atça, Türkiye'nin bu derece şekilci bir kent planına sahip ilk ve tek yerleşmesidir. 1924'te hazırlanan ilk imar planıyla başlayan bu yolculuk, bugün hala Atça'nın benzersiz kimliğini ve mimari mirasını korumasına yardımcı olmaktadır.