Cephelerden Cumhurbaşkanlığı’na: Türkiye ‘Milli Şef’ini kaybetti

İsmet İnönü, 24 Eylül 1884 tarihinde İzmir’de dünyaya geldi. Babası Hacı Reşit Malatyalı, annesi Cevriye Hanım’dır. İlk ve orta öğrenimini çeşitli şehirlerde tamamlayan İnönü, askerlik mesleğine yönelerek Mühendishane-i Berrî-i Hümâyun’a girdi. Buradaki eğitiminin ardından Harp Akademisi’nden mezun olarak Osmanlı ordusunda subay olarak göreve başladı.

ASKERLİK KARİYERİ VE CEPHE GÖREVLERİ

İsmet İnönü’nün askerlik hayatı, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde çeşitli cephelerde geçti. Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı sırasında farklı görevler üstlendi. Kurtuluş Savaşı döneminde ise Batı Cephesi Komutanlığı görevine getirildi. İnönü Muharebeleri olarak bilinen Birinci ve İkinci İnönü Savaşları’nda Türk ordusunun sevk ve idaresini üstlenen İnönü, askeri başarılarıyla öne çıktı. Lozan Barış Konferansı’nda Türk heyetinin başında yer alan İnönü, diplomatik görüşmelerde Türkiye’yi temsil etti.

BAŞBAKANLIK YILLARI

Cumhuriyet’in ilanından sonra İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanlarından biri olarak görev yaptı. 1923-1924 ve 1925-1937 yılları arasında farklı dönemlerde başbakanlık görevini üstlendi. Ekonomik, sosyal ve idari alanlarda gerçekleştirilen düzenlemelerde aktif rol aldı. Devlet kurumlarının yapılandırılması, sanayi ve altyapı yatırımlarının başlatılması sürecinde hükümet başkanı olarak sorumluluk aldı.

CUMHURBAŞKANLIĞI DÖNEMİ

Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının ardından 1938 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci Cumhurbaşkanı seçilen İsmet İnönü, 1950 yılına kadar görev yaptı. Cumhurbaşkanlığı döneminde İkinci Dünya Savaşı’nın etkileriyle karşı karşıya kalan Türkiye, tarafsızlık politikası izledi. Savaş koşullarının yarattığı ekonomik ve sosyal zorluklar yönetim gündeminde yer aldı. Çok partili siyasi hayata geçiş süreci de İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı yıllarında gerçekleşti.

AİLE HAYATI VE ÖZEL YAŞAMI

İsmet İnönü, Mevhibe İnönü ile evlendi. Çiftin Ömer, Erdal ve Özden adında üç çocuğu dünyaya geldi. Aile yaşamını kamu görevlerinden ayrı tutmaya özen gösteren İnönü, çocuklarının eğitimine önem verdi. Oğlu Erdal İnönü, ilerleyen yıllarda akademik çalışmaların yanı sıra siyasi görevler üstlendi.

VEFATININ ARDINDAN

İsmet İnönü, 25 Aralık 1973 tarihinde Ankara’da hayatını kaybetti. Devlet töreniyle Anıtkabir’de defnedilen İnönü, askeri görevleri, siyasi sorumlulukları ve diplomatik çalışmalarıyla Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki yerini aldı. 89 yıllık yaşamı boyunca üstlendiği görevler, Cumhuriyet döneminin önemli aşamalarında etkili oldu.