Edirne kırmızısı yeniden hayat buldu: Asırlık renk kente ekonomik değer kazandırdı

Edirneli boya ustalarının 15'inci yüzyılda geliştirdiği, 1740'lı yıllarda Fransa'da üretilmeye başlanan Edirne kırmızısı, uzun yıllar unutulmaya yüz tutmuştu. Kentin bu özgün rengini yeniden canlandırmak amacıyla Edirne Valiliği, Edirne Belediyesi ve Trakya Üniversitesi öncülüğünde 8 yıl önce başlatılan çalışmalar meyvelerini verdi. Bu kapsamda tanıtım etkinlikleri, sempozyumlar ve bilimsel araştırmalar düzenlenirken, rengin elde edildiği rubia tinctorum adlı kök boya bitkisinin deneme ekimleri yapıldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Tıbbi Aromatik ve Boya Bitkileri Bahçesi'nde başlatılan deneme ekimleri başarıyla sonuçlandı. Bitkinin kent genelinde yaygınlaştırılması amacıyla yapılan çalışmalar kapsamında, Uzunköprü ilçesinde de üretici Şenol Ataç tarafından 10 dekarlık alana yapılan ekimlerin hasadı traktörlerle başladı. Trakya Üniversitesi öncülüğünde yürütülen proje sayesinde bir tekstil firması, bitkiden elde edilen doğal boyayla üretilen kumaşlardan kravat, fular, kıyafet ve hediyelik ürünler geliştirdi. Böylece Edirne kırmızısı, yeniden kentin kimliğini temsil eden kültürel ve ekonomik bir değer haline geldi. Hedef, ekim alanlarını genişleterek çiftçilere alternatif gelir kaynağı oluşturmak.

"KENTİN ÖNEMLİ BİR DEĞERİ"

Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, Edirne kırmızısının kentin önemli bir değeri olduğunu söyledi. Kök boya bitkisinden elde edilen Edirne kırmızısının rengi ve doğal yapısıyla ilgi çektiğini belirten Tülek, "Günümüzde organik boyacılığa ilgi arttığı için daha değerli hale geldi. Bu kültürel değeri yaşatmak, eski günlerdeki değerine ulaşması için önemli çalışmalar yapıldı." dedi.

EKİLEN BİTKİLERİN KÖK VERİMİ İYİ

Tülek, yapılan deneme ekimlerinde bitkinin Edirne'de verimli şekilde üretilebildiğini belirlediklerini dile getirdi. Üreticilere örnek çalışmalar yaptıklarını ve bitkinin üretimine başlandığını anlatan Tülek, şunları kaydetti: "Kurulumu yapılan bahçede hasat yapıldı. Kök veriminin iyi olduğunu gördük. Rubia bitkisinde yeterli kök verimine ulaşılması için 2-3 yıl geçmesi gerekiyor. Ardından hasat işlemi yapılıyor. Elde edilen kökler kurutulup öğütüldükten sonra boyacılık için uygun hale geliyor ve kullanılmak üzere tekstil sektörüne gönderiliyor.

Üreticiler bizim bahçelerimizi gezip üretimin nasıl yapıldığını görebilirler. Sektörün kök boya bitkisine talebi çok yüksek, bu kültürel değerin canlandırılması için çalışıyoruz. Üreticilere alternatif olacaktır. Edirne kırmızısı rengi geçmişte olduğu gibi günümüzde de popüler. Kumaş ve tekstil sektöründe aranan bir hammadde. Bu talepler doğrultusunda üreticilerin ekim alanlarını artırmasını bekliyoruz."

SEKTÖRÜN İLGİSİ ARTIYOR

Üretici Ataç ise tekstil sektörünün Edirne kırmızısına ilgi gösterdiğini ifade etti. Ekimi yaptıkları kök boya bitkisinin hasadına başladıklarını dile getiren Ataç, "Sonuçlar mükemmel. Laboratuvar sonuçları da çok güzel. Boyacılık sektörünün ihtiyaç duyduğu tüm bileşenleri içeriyor. Pazar bulma konusunda sorun yaşamayacağız. Doğal bir boya olduğu için sektörden güzel bir talep var." dedi. Ataç, tekstil sektörünün artık doğal boyalara yönelmeye başladığını belirtti.

Gelen talep doğrultusunda ekim alanlarını artıracaklarını ifade eden Ataç, "Elimizde yeterli tohum ve fidemiz var. Ekimi yapılacak yerimiz de var. Yaptığımız çalışmalar bize iyi tecrübeler kazandırdı Bundan sonraki çalışmalar daha iyi olacak. Dekarda yaklaşık 350 kilogram kök boya bitkisi elde ettik. Yıllar içinde bu verim artıyor." diye konuştu.