Nallıhan’da 120 mantar türü yapay zekâyla sınıflandırılıyor

Ankara Üniversitesi tarafından Nallıhan’da yürütülen araştırmalarda belirlenen 120 farklı mantar türü, yapay zeka tabanlı sınıflandırma sistemiyle kayıt altına alınıyor. Özel olarak eğitilen trüf köpekleri aracılığıyla topraktan çıkarılan mantarlar, zehirli veya yenilebilir özelliklerine ve ekonomik değerlerine göre kategorize ediliyor. Projede, türler ayrıştırılarak Türkiye’nin biyoçeşitlilik veritabanına işleniyor.

Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, çalışmanın amacının ekonomik değeri olan türleri belirlemek ve halk sağlığını tehdit edebilecek zehirli mantarları tespit etmek olduğunu aktardı. Arazi çalışmalarında toprak altında yetişen trüf mantarlarının da Ares isimli arama köpeğiyle bulunduğunu ifade eden Akata, yenilebilir ve yüksek ekonomik değere sahip ancak halk tarafından bilinmeyen mantarlara ulaşıldığını dile getirdi. Şu ana kadar bir aylık çalışmalar sonucunda yaklaşık 250 örnek toplandığı, bunlardan 70’inin trüf ve 15-20’sinin ekonomik öneme sahip mantarlardan oluştuğu bildirildi. Zehirli türlere de rastlandığı kaydedildi.

"TÜRKİYE'DE MANTARLARIN YAPAY ZEKAYLA SINIFLANDIRILDIĞI İLK PROJE"

Prof. Dr. Akata, Nallıhan'ın iklimsel olarak İç Anadolu ile Karadeniz arasında bir geçiş bölgesi olduğu, bu sayede Türkiye'de daha önce bulunmayan çeşitli türlerdeki mantarlara bu bölgede rastladıkları açıklamasında bulundu. Elde ettikleri bulgulara dayanarak haritalama çalışması da yaptıklarını belirten Akata, çıkarılan mantarların görüntülerini çektiklerini, koordinatlarını alarak ve mantarın yetiştiği bölgeyi habitat olarak kayıt altına aldıklarını, topladıkları örnekler üzerinde de laboratuvar ortamında teşhis çalışmaları yaptıklarını anlattı.

Akata, "Türkiye'de mantarları yapay zeka ile taksonomik olarak ayırabileceğimiz ilk proje bu. İşin heyecanlı kısmı da aslında burada başlıyor, topladığımız mantarları hem dış görünüş olarak hem de mikroskobik yapılarıyla makine öğrenimi, derin öğrenim ve açıklanabilir yapay zeka ile taksonomik olarak ayırabiliyoruz." diye konuştu.

Bugüne kadar Türkiye'de keşfedilen yaklaşık 2 bin 700 makroskobik mantar türü bulunduğunu söyleyen Akata, bu mantarların ortaya konulmasında daha basit yöntemler kullanıldığını, yürüttükleri çalışmalarda ise hem morfolojik hem de moleküler yöntemleri kullanarak daha modern bir sınıflandırma yapma imkanı bulduklarını vurguladı. Akata, "Şu ana kadar 120'nin üzerinde mantar türü tespit ettik ve 250 örnek topladık, fakat ben buradaki potansiyelin 500'ün üzerinde olduğunu düşünüyorum. Çok zengin ve nadide bir alan." dedi.

"EKONOMİYE KAZANDIRILMASI İÇİN ÇALIŞACAĞIZ"

Ankara Üniversitesi Nallıhan Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Ayhan Aydın da projeyi Ankara Üniversitesi'nin Mühendislik, Fen ve Veteriner Fakülteleri ile Yapay Zeka Enstitüsü işbirliğinde yürüttükleri bilgisini paylaşarak, şunları kaydetti: "Bölgede böyle bir çalışmanın yapılmasının Nallıhan'a ekonomik olarak da katkı getireceğini düşünüyoruz çünkü çok değerli mantarlar bulduk bu bölgede. Yaklaşık bir aydır çalışmalarımız sürüyor, biz bunun ekonomiye kazandırılması için çalışacağız ama şu anda keşif çalışmalarımız devam ediyor. Çeşitliliği belirleyip haritalandırmayı yapmaya çalışıyoruz."