New York Times yazdı: En kötü insani felaketlerden biri yaşanacak

İstanbul’da beklenen büyük depreme ilişkin Amerikan basınında yayımlanan bir analizde, olası bir sarsıntının “yakın tarihin en ağır insani felaketlerinden birine” dönüşebileceği uyarısında bulunuldu.

Volkanoloji uzmanı Dr. Robin George Andrews tarafından kaleme alınan analizde, Marmara Denizi’nden geçen fay hatlarında son yıllarda gözlenen hareketliliğin büyük bir depremin habercisi olabileceği ifade edildi. Yazıda, hakemli bilim dergisi Science’ta perşembe günü yayımlanan bir araştırmaya da atıf yapıldı.

Söz konusu çalışmada, güçlü depremlerin Ana Marmara Fayı olarak adlandırılan kilitli bir bölgeye doğru ilerlediği vurgulanırken, bunun yaklaşık 16 milyon kişinin yaşadığı İstanbul’da 7,0 ve üzeri büyüklükte bir deprem riskini artırdığı belirtildi.

Bilim insanları, depremlerin zamanının kesin olarak öngörülemeyeceğini hatırlatarak, olası her senaryoya karşı hazırlık yapılmasının hayati önem taşıdığına dikkat çekti.

Araştırmanın yazarlarından, Almanya’daki GFZ Helmholtz Jeoloji Bilimleri Merkezi’nde görev yapan sismolog Patricia Martínez-Garzón, depremlerin önceden tahmin edilemeyeceğini belirterek, olağan dışı sinyallerin erken tespit edilmesi ve etkilerin azaltılmasına odaklanılması gerektiğini söyledi.

Çalışmada, Ana Marmara Fayı üzerinde son 20 yılda meydana gelen depremler incelendi. Buna göre, 2011 yılında fayın batı kesiminde 5,2; 2012’de doğu kesiminde 5,1 büyüklüğünde depremler yaşandı. Eylül 2019’da orta kesimde 5,8 büyüklüğünde bir sarsıntı kaydedilirken, bu yıl nisan ayında meydana gelen 6,2’lik depremin ise bu bölgenin hemen doğusunda gerçekleştiği aktarıldı.

Araştırmacılar, bir sonraki depremin daha yüksek büyüklükte olabileceğine dikkat çekerek, bu fay üzerinde meydana gelecek güçlü bir sarsıntının doğu kesimdeki baskıyı artırarak beklenen büyük kırılmayı tetikleyebileceği uyarısında bulundu. Ayrıca, 6,0 ve üzeri büyüklükte bir depremin dahi İstanbul’da ciddi hasara yol açabileceği ifade edildi.

Cornell Üniversitesi’nden deprem bilimci Judith Hubbard da İstanbul çevresinde meydana gelebilecek büyük bir depremin, yakın tarihin en yıkıcı insani felaketlerinden birine dönüşebileceğini söyledi.

Uzmanlar, depremin yol açacağı hasarın; faydaki kırılmanın yönü başta olmak üzere birçok faktöre bağlı olduğuna işaret etti. Martínez-Garzón’un eş yazarı olduğu başka bir çalışmada ise kırılmanın İstanbul yönüne, yani doğuya doğru ilerleme olasılığının daha yüksek olduğu belirtildi.

Andrews’ün analizinde, Türkiye’nin 2023’te yaşadığı çifte deprem felaketine atıf yapılarak, İstanbul’u olası bir trajediye sürükleyebilecek en önemli unsurun “insan faktörü” olduğu vurgulandı.

Hubbard, plansız kentleşme ve nüfus yoğunluğunun riski artırdığına dikkat çekerek, yıllardır süren düzensiz yapılaşma, uygulanmayan yapı standartları ve zayıf zeminler üzerine inşa edilen binaların İstanbul’u son derece kırılgan hale getirdiğini ifade etti.