Üzümler olgunlaşmaya başladı: Çark dönümü fırtınası nedir?

İklim değişikliğiyle birlikte dünya genelinde gözlemlenen aşırı hava olaylarının çeşitliliği artarken, “çark dönümü fırtınası” adı verilen meteorolojik oluşum da dikkat çekmeye başladı. Adını, rüzgarın yön değiştiren ve spiral şekilde dönen yapısından alan bu fırtına tipi, özellikle geçiş mevsimlerinde ani sıcaklık farklılıklarının yaşandığı dönemlerde görülüyor. Türkiye’de özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde son yıllarda bazı yerel fırtınaların bu yapıda oluştuğu belirtiliyor.

BİLİM İNSANLARI UYARIYOR: DÜZENSİZ BASINÇ DEĞİŞİMLERİ ETKİLİ OLUYOR

Meteoroloji uzmanları, çark dönümü fırtınalarının çoğunlukla alçak basınç merkezlerinin ani yer değiştirmesiyle ortaya çıktığını ve bu durumun ani ve spiral rüzgar akımlarına yol açtığını ifade ediyor. Fırtınanın merkezinde düşük basınç, çevresinde ise yüksek basınç alanları oluşuyor. Bu dengesizlik, rüzgarın dairesel hareket etmesine neden oluyor. Çark etkisiyle savrulan toz, yağış ve hatta dolu gibi unsurlar kısa sürede büyük etkilere yol açabiliyor.

GÖRÜLME SIKLIĞI ARTIYOR MU?

Son 10 yıl içinde çark tipi rüzgarların daha sık gözlemlendiğine dikkat çeken iklim bilimciler, atmosferdeki sıcaklık dengesizliklerinin bu tür fırtınaları tetikleyebileceğini belirtiyor. Özellikle ani soğuma ve ısınmaların yaşandığı dönemlerde, nem oranının yükseldiği bölgelerde çark etkili hava olayları daha sık görülebiliyor. Bu durum tarım alanlarında zarara ve ulaşımda aksamalara yol açabiliyor.

AFET YÖNETİMİ AÇISINDAN RİSK OLUŞTURABİLİR

Afet ve Acil Durum Yönetimi uzmanları, çark dönümü fırtınalarının henüz yaygın olarak tanımlanmasa da yerel düzeyde önemli riskler doğurabileceğini vurguluyor. Özellikle tarımsal üretim yapılan bölgelerde rüzgarın yön değiştirmesiyle oluşabilecek ani dolu yağışları ve sert fırtınalar, hasat dönemi için tehdit oluşturabiliyor. Uzmanlar, bu tür meteorolojik olayların kayıt altına alınarak daha yakından izlenmesi gerektiğini savunuyor.