Keneler hakkında bilinmesi gerekenler

Memeli hayvanlar, kanatlılar,insan, hatta sürün-genlerden kan emebilirler. Halk arasında, sakırga, yavsı, kerni gibi isimlerle de bili-nirler. Dünyada bilinen 800’den fazla kene türünün pek çoğuna ülkemizde rastlamamız mümkündür. Gelişmelerin-de yumurta, larva, nimf ve erişkin dönem-leri vardır. Cins ve türlere göre değişmekle birlikte büyüklükleri larva ve nimflerde birkaç mm’den doymuş erişkinlerde 1.5-2 cm’ye kadar olabilir.

Keneler genel olarak iki grupta incelenir; Ixodidae ailesinden olan sert keneler ve Argasidae ailesinden olan yumuşak keneler. Ixodidae ailesindekilerin sırt kısmında erkeklerin tüm sırtını, dişi-lerde ise bir yaka gibi sırtın ön kısmını kaplayan kitin bir tabaka vardır. Sert kene adını bu yapıdan alırlar. Dişiler kan emip doyunca normal büyüklüğü-nün 10 katı kadar genişleyebilir. Arga-sidaelerde ise bu yapı yoktur ve vücutlarının tamamı yumuşak yapıdadır. Ixodidae ailesindeki cinsler hayvanlara merada saldırırlar ve gelişme dönemleri hayvanların üzerinde ya da mera ve çevresinde bulunur. Hayvan ve insanlara hastalık etkenlerini taşıyarak bulaştıran pek çok kene türü bu grupta bulu-nur.

Borrelyoz, Kene ensefaliti, Kırım-Kongo kanamalı Ateşi, Monositik erlişyoz, Granulositik erlişyoz, Benekli Akdeniz Ateşi, Riketsiyozlar bu grupta-ki keneler tarafından bulaştırılır. Argasi-dae ailesindekiler ise ahır ve meskenlerin duvarlarında, çatlak ve yarıklarda bulunurlar. Bu gruptaki Ornithodorus cinsinden bazı keneler Tick-borne relapsing feveri bulaştırır.

Keneler konaklarına tutunup ağız organellerini deri içine sokarlar ve burada sabitlenip doyana kadar aynı yerden kan emerler. Bu nedenle beslenme şekilleri diğer kan emen artropodlardan farklıdır. Argasidaeler çok kısa sürelerde kan emip doyarlar, defalarca kan emerler, Ixodidae ailesindeki keneler ise her gelişme dönemlerinde bir kez ve doyana kadar, birkaç gün ile birkaç hafta arasında kan emebilirler. Bu süre içinde bazı Ixodidae türleri gömlek değiştirip diğer gelişme dönemlerine geçmektedirler. Ixodidae türleri, çoğunlukla ilkbahar başı ve sonbahar sonu arasında aktiftir.