Tarihte bugün: Genç Osman’ın trajik sonu

Osmanlı İmparatorluğu'nun on altıncı padişahı olan II. Osman, bugünden tam 403 yıl önce, henüz 17 yaşındayken başladığı saltanatının dördüncü yılında, yeniçeri ocağının başını çektiği bir isyan sonucunda tahttan indirildi ve ardından hayatını kaybetti. Genç yaşına rağmen cesur reformlar yapmaya çalışan sultan, geleneksel güç odaklarını karşısına almış ve bu mücadelede hayatıyla bedel ödemişti.

REFORM ÇABALARI VE YENİÇERİ KARŞITLIĞI

II. Osman, I. Ahmed'in oğlu olarak 1604 yılında dünyaya geldi ve 1618'de tahta çıktı. Döneminin iyi eğitimli hükümdarlarından biri olan Genç Osman, babasının aksine savaş meydanlarında bizzat bulunmayı tercih ediyor, askeri disiplini ve reformları ön planda tutuyordu. Saltanatı boyunca Osmanlı ordusunu modernleştirmeyi ve özellikle devlet içinde ayrıcalıklı bir konum elde etmiş olan yeniçeri ocağının gücünü kırmayı hedefledi.

1621 yılında Lehistan (Polonya) seferine bizzat katılan II. Osman, bu seferde yeniçerilerin disiplinsiz davranışlarını yakından gözlemleme fırsatı buldu. Sefer dönüşünde yeniçeri ocağını kaldırıp yerine Anadolu'dan toplanacak yeni bir ordu kurmayı planladığı söylentileri yayıldı. Ayrıca hac bahanesiyle Anadolu'ya geçme niyetinin, aslında Kahire'ye gidip yeni bir ordu kurma planının parçası olduğu iddia edildi.

İSYANIN PATLAK VERMESİ

20 Mayıs 1622'de, Sultan II. Osman'ın hac yolculuğuna çıkma hazırlıkları yapması üzerine, ulema ve yeniçeriler birleşerek isyan başlattı. İsyanın öncü isimlerinden Derviş Mehmed ve destekçileri, II. Osman'ın yerine daha önce tahtta kısa bir süre bulunmuş olan ve akli dengesi yerinde olmayan amcası I. Mustafa'yı tekrar tahta çıkarmak istiyorlardı.

İsyancılar önce Topkapı Sarayı'nı kuşattılar ve ardından Sultan II. Osman'ı yakalayarak önce Orta Cami'ye, sonra ise Yedikule zindanlarına hapsettiler. Saray muhafızlarının ve sadık askerlerin direnci kırılmış, devlet erkânı da sultanı koruyamamıştı.

Görüntüler "Muhteşem Yüzyıl Kösem" dizisinden Genç Osman'ın idam anına aittir ve temsilidir.

FECİ BİR SON

Yedikule zindanlarında geçirdiği kısa süre, Genç Osman için tam bir işkence oldu. Tarih kaynaklarının aktardığına göre, 21 Mayıs 1622'de, Derviş Mehmed'in liderliğindeki bir grup isyancı tarafından vahşice katledildi. İdamında en acımasız yöntemler kullanıldığı ve Osmanlı hanedanına yakıştırılamayacak bir muameleye maruz kaldığı kaydedildi. Henüz 18 yaşında hayata veda eden II. Osman, böylece Osmanlı tarihinde yeniçeriler tarafından öldürülen ilk padişah olarak tarihe geçti.

I. MUSTAFA'NIN İKİNCİ SALTANATI

II. Osman'ın katledilmesinin ardından, akli dengesi yerinde olmayan amcası I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı. Ancak I. Mustafa'nın durumu saltanatı yürütmeye uygun değildi ve devlet yönetimi fiilen Valide Sultan ve damadı Davud Paşa'nın elindeydi. Bu durum, zaten çalkantılı bir dönemden geçen Osmanlı Devleti'ni daha da istikrarsız bir noktaya sürükledi.

I. Mustafa'nın ikinci saltanatı sadece 15 ay sürdü ve 1623 yılında tahttan indirilerek yerine I. Ahmed'in bir diğer oğlu IV. Murad geçti. IV. Murad, ağabeyinin intikamını alacak ve yeniçerilerin gücünü kıracak güçlü bir padişah olarak tarih sahnesine çıkacaktı.

TARİHİ BİR DÖNÜM NOKTASI

Tarihçiler II. Osman'ın katlini, Osmanlı Devleti'nin çöküş sürecini hızlandıran önemli olaylardan biri olarak kabul eder. Bu olay sonrasında, asker sınıfının padişah değiştirebilecek kadar güçlendiği ortaya çıkmış ve devlet otoritesi büyük yara almıştı. Ayrıca, yenilikçi fikirleriyle tanınan bir sultanın böyle feci bir sonla karşılaşması, sonraki padişahların reform girişimlerini de olumsuz etkiledi.