Yeni dünya düzeni

Covid-19 krizi her ne kadar sağlık alanında meydana gelen bir gelişme olsa da sadece bu bağlamda ele alınamayacak kadar yapısal bir derinliğe sahiptir. Her şeyin “en çoklaştırılması” mantığına göre işleyen kapitalizmde, üretim tarzının çalışma koşulları üzerindeki etkisi, en fazla sağlık alanında ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında üretimin, doğanın tahribatı pahasına gerçekleşmesi, sağlık alanında yaşanan krizleri tetiklemektedir. Küreselleşme, yaşanan bu tür krizlerin kısa sürede tüm dünyaya yayılmasını çok kolay hâle getirmektedir.

Covid-19 krizi, kapitalizmin ve bununla iç içe geçen küreselleşmenin yol açtığı yıkıcı tablo yanında küresel sistemin işleyişine yönelik yeni bir düzenin nasıl şekilleneceği tartışmalarını da şiddetlendirmiştir. Bu çalışmanın amacı Covid-19’un küresel sistemin işleyişi üzerinde yarattığı etkilerden yola çıkarak, Covid-19 sonrası dünya düzeninin nasıl şekilleneceğinin analiz edilmesidir. Çalışmanın ortaya koyduğu temel sonuçlar şu şekildedir:

i) Covid-19 krizi, her şeyden önce küreselleşmenin yeniden sorgulanmasına yol açmıştır. Bununla bağlantılı olarak, neoliberal sistemde serbestleşmenin kendiliğinden işleyen düzeni sağlamada başarısız olduğu ve ulus-devletlerin rollerinin hayati öneme sahip olduğu öne çıkmıştır.

ii) Krizle mücadelede devletin müdahale alanlarının genişlemesi, otoriterlikle ilgili endişeleri de artırmıştır. Gelişmiş demokratik ülkelerin birçoğunun krizin yönetiminde başarısız olması ve bu ülkelerin bazılarında otoriter eğilimlerin artması bahsedilen durumu tetiklemiştir. iii) ABD ile Çin arasındaki rekabet krizle beraber daha da derinleşmiştir. Covid-19 sonrası yeni düzenin şekillenmesinde, iki aktör arasındaki mücadelenin belirleyici güçlerinin artacağı; fakat bunun iki kutuplu bir dünya düzeni yerine çok kutuplu bir düzeninde gerçekleşeceği öngörülmektedir