Okuyucu kitlesinin alışkanlıkları değişti: Yayıncılar, çok adetli baskıları bıraktı

Kitap fiyatlarındaki artış okurların e-kitaba yönelmesine sebep oldu. Bunun beraberinde kitap baskılarında düşüşler yaşandı. Kitap baskılarında adet sayısının düşmesi ile alakalı gazetemize özel açıklamalarda bulunan Otantik Kitap Genel Yayın Yönetmeni Agâh Ensar Can, “Okur kitlesinin alışkanlıklarının değiştiği gözle görülür bir gerçek. Dolayısıyla yayıncılar, kitabın az ya da çok satacağını, okurun ekonomik durumunun karşılığını tartamadan ofsetten, çok adetli baskılardan geri adım attı. Aksi iddia edilse de günümüzde 5 bin ila 10 bin adetlerin gerçekçiliği kalmamış durumda” dedi.

OKUR KİTLESİNİN ALIŞKANLIKLARI DEĞİŞTİ

Matbaalardaki baskı fiyatlarının değişimi ile beraber kitap fiyatlarının yükselişe geçmesinin okur kitlesinin alışkanlıklarını değiştirdiğini dile getiren Otantik Kitap Genel Yayın Yönetmeni Agâh Ensar Can, “Pandemi ile birlikte kontrolden çıkan ekonomik bunalımın olumsuz etki ettiği sektörlerin başında yayıncılık geliyor. Geride kalan 3 yılda birden fazla parametrenin zincirleme tökezlediği ve son halkasında da okur kitlesinin alışkanlıklarının değiştiği gözle görülür bir gerçek. Bu süreç, idealist yayıncılığı ve entelektüel okurluğu sarstığı gibi gelenekselin de tümden modernize olmasına sebep oldu.

Fakat modern olanın niteliği tartışılır durumda. Yayıncılık ekonomisinin en büyük eksisi klasikleşen kâğıt meselesinde. Ofset dediğimiz matbaalardaki baskı fiyatları günden güne değil, andan âna değişir oldu. Dolayısıyla yayıncılar, kitabın az ya da çok satacağını, okurun ekonomik durumunun karşılığını tartamadan ofsetten, çok adetli baskılardan geri adım attı. Aksi iddia edilse de günümüzde 5 bin ila 10 bin adetlerin gerçekçiliği kalmamış durumda” ifadelerini kullandı.

“GERÇEK OKUR ALMAKTAN VAZGEÇMEYECEKTİR”

Gerçek okurun kitap okumaktan vazgeçmeyeceği gibi almaktan da vazgeçmeyeceğini söyleyerek yayınevlerinin de aynı tavrın sürdürücüsü olduğunu ifade eden Can, sözlerine şu şekilde devam etti:
“Kitaplar satılıyor mu, okuyucular bu fiyatlar karşısında e-kitaba yöneldi gibi ifadeler her dönem söylenmiş ve söylenecektir. 10 sene önce de okuyucular olarak ikinci ele yönelmişti. Bugün e-kitap okuyan var mıdır, vardır. Emek hırsızlığı platformların illegal pdflerini kovalayanlar var mıdır, vardır. Kârdan zarar yahut sürümden kâr gibi yöntemler hala bu sistemin ayakta kalmasını sağlıyor.

Farkındasınızdır, artık sadece kitap üreten ve satan yayınevi kalmadı. Yayınevleri promosyon ürünleriyle de ayakta kalmanın bir yolunu dağıtımcı tekeline rağmen bulacaktır. Nitelikli okur da daima bastırmak yahut coşturmak istediği soyut duygularını somut olanda arayacaktır.”

OFSET BASKILARDA ADET DÜŞTÜ

Can, “Raflarda duran eski kitapların üzerinde yazılan ve bugün bile çalışabilir bir reklam stratejisi olarak gösterilebilecek "İlk Baskı 250.000 Adet" sloganı bile amiyane tabirle alay konusu olmamak adına yapılmıyor. Ofset baskılarda adetler bin ila 3 bin adede düşmüşken çoğu yayınevi ofsetten yönünü, Ankara'da başlayıp şimdilerde İstanbul'da da çoğalan ve giderek tüm şehirlere yayılacağı öngörülen dijital matbaalara çevirdi. Evet, dijitalleşen dünyada yayıncılık, dijital kitaplara paye vermeyi yine düşünmeyerek makul olan ama yine basılı olan kitabı seçti” şeklinde konuştu.

AZ BASKI RİSKİ AZALTIYOR

Yayıncıların, kitap baskısını en aza indirerek maliyetlerin karşısında önlem aldıklarını söyleyen Can, “Dijital matbaa da aletleri çalıştırmanın dev bir maliyeti yok. Makineyi açmışken binlerce basmak gibi bir şart da bulunmuyor. Yazıcıdan çıktı alır gibi, ofsetten farksız kalitede kitaplar hızlı ve az adette basılabiliyor. Böylelikle yayıncılar liste genişletmek ve potansiyel görmek adına dosyalarını hızlı ve daha makul bedellerle rafa çıkarabiliyor. Adetler 100 ila 300 arasında değişiyor. Risk ve zarar oranı en düşük düzeyde. Bu ekonomik bunalımın, kitap basma maliyetlerinin karşısında yayıncıların aldığı önlem.

Dikkat çekmek isterim ki, yine e-kitaba odaklanmış bir yayıncılık motivasyonundan bahsetmiyorum. Bu ancak bir kategori olabilir ama asla yayıncılığın çıkış noktası, tercihi ya da alternatifi olamaz ve olmayacakta” diyerek sözlerini noktaladı.

Rüveyda Aslıipek/ www.gazeteilksayfa.com