Tarihte bugün: Agopyan katili öldürüldü

Türkiye'ye karşı gerçekleştirdiği kanlı terör eylemleriyle tanınan Agopyan'ın ölümü, ASALA terör örgütünün etkinliğinin azalmasında önemli bir dönüm noktası oldu. Ermenistan'ın Kurtuluşu İçin Ermeni Gizli Ordusu adıyla bilinen ASALA, 1975 yılında Agop Agopyan (kod adı: Harutyun Takoşyan) tarafından kuruldu. 1970'li ve 1980'li yıllarda Türkiye'ye karşı düzenlediği çok sayıda terör saldırısıyla tanınan örgüt, dünya çapında Türk diplomatlarını, Türk kurumlarını ve sivil vatandaşları hedef aldı. Bugün, Agopyan'ın ölümünün yıldönümünde, ASALA'nın karanlık tarihini ve Türkiye'ye karşı yürüttüğü terör faaliyetlerini gözden geçiriyoruz.

AGOP AGOPYAN KİMDİR?

Agop Agopyan, 1951 yılında Musul'da doğdu. Asıl adı Harutyun Takoşyan olarak bilinen Agopyan, genç yaşta ideolojik olarak radikalleşmeye başladı. Beyrut'ta Ermeni Halkının Savunma İçin Adaleti (JCAG) gibi diğer Ermeni terör örgütleriyle de ilişkileri olan Agopyan, 1975 yılında ASALA'yı kurdu. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kamplarında terör eğitimi aldığı bilinen Agopyan, ideolojik olarak Marksist-Leninist görüşlere sahipti ve sözde "Büyük Ermenistan" hayalini gerçekleştirmek istiyordu.

Agopyan, ASALA'nın kuruluşundan itibaren örgütün lideri olarak kaldı ve örgütün tüm stratejik kararlarında etkili oldu. Kendisi bizzat birçok terör eyleminin planlanmasında ve uygulanmasında yer aldı. 28 Nisan 1988'de Atina'da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybettiğinde, küresel terör ağları ve istihbarat servisleri arasındaki karmaşık ilişkilere dair birçok soru da beraberinde gitti.

ASALA'NIN KURULUŞU VE İDEOLOJİSİ

ASALA, 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendirerek, sözde "Büyük Ermenistan" ideali doğrultusunda faaliyet gösterdi. Örgütün temel hedefleri arasında Türkiye'den toprak ve tazminat talepleri, sözde "soykırımın" uluslararası alanda tanınması ve "Büyük Ermenistan" devletinin kurulması vardı. Bu amaçlarla örgüt, 1975-1985 yılları arasında özellikle yoğun olmak üzere terör eylemleri gerçekleştirdi.

Lübnan İç Savaşı sırasında Beyrut'ta kurulan ASALA, başlangıçta FKÖ'den lojistik ve eğitim desteği aldı. Sovyetler Birliği ile de yakın ilişki içinde olan örgüt, soğuk savaş döneminin karmaşık jeopolitik yapısından faydalandı. Agopyan'ın liderliğinde ASALA, sadece Türk hedeflerine değil, aynı zamanda Batılı ülkelere ve bu ülkelerdeki Türk varlığına da saldırılar düzenledi.

TÜRKİYE'YE YÖNELİK SALDIRILARI

ASALA, 1970'li ve 1980'li yıllarda çok sayıda kanlı terör eylemi gerçekleştirdi. Bu eylemler arasında özellikle Türk diplomatlarına yönelik suikastlar öne çıktı. Örgütün ilk büyük eylemi, 1975 yılında Viyana'daki Türkiye Büyükelçisi Daniş Tunalıgil'in öldürülmesi oldu. Bunu takip eden yıllarda, Paris Büyükelçisi İsmail Erez, Vatikan Büyükelçisi Taha Carım, Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan ve daha birçok Türk diplomatı ASALA tarafından şehit edildi.

ASALA'nın gerçekleştirdiği en kanlı eylemlerden biri ise 7 Ağustos 1982'de Ankara Esenboğa Havalimanı'nda yaşandı. Bu saldırıda 9 kişi hayatını kaybetti, 72 kişi yaralandı. Bir diğer kanlı eylem ise 15 Temmuz 1983'te Paris Orly Havalimanı'nda gerçekleşti. Bu saldırıda 8 kişi hayatını kaybetti, 55 kişi yaralandı.

ASALA, toplamda 21 ülkede, 110'dan fazla terör eylemi gerçekleştirdi. Bu saldırılarda 42'si diplomat olmak üzere 77 kişi hayatını kaybetti, 700'den fazla kişi yaralandı. Örgütün faaliyetleri, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde derin yaralar açarken, uluslararası toplumda da tepkilere neden oldu.

AGOPYAN'IN ÖLÜMÜ VE SONRASI

Agop Agopyan, 28 Nisan 1988'de Atina'da lüks bir villanın önünde uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Saldırının kimler tarafından düzenlendiği kesin olarak bilinmese de, çeşitli istihbarat servislerinin adı geçti. Agopyan'ın ölümünden sonra ASALA'nın faaliyetleri önemli ölçüde azaldı ve örgüt büyük oranda dağıldı.