Türkiye siyasetinin "baba"sı: Süleyman Demirel’in 32 yıl önce bugün Cumhurbaşkanı oldu

Türk siyasi hayatının en önemli figürlerinden biri olan Süleyman Demirel, bundan tam 32 yıl önce bugün, 16 Mayıs 1993 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılan oylamada 244 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin dokuzuncu Cumhurbaşkanı seçildi. Isparta'nın Atabey ilçesi İslamköy'den çıkıp Çankaya Köşkü'ne kadar uzanan bu olağanüstü yolculuk, Türk demokrasi tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti. "Baba" lakaplı liderin hayatı ve siyasi kariyeri, Türkiye'nin yakın tarihiyle adeta özdeşleşti.

ISPARTA'DAN ANKARA'YA: DEMİREL'İN YÜKSELİŞİ

1924 yılında Isparta’nın İslamköy beldesinde dünyaya gelen Süleyman Demirel, mütevazı bir çiftçi ailesinin çocuğuydu. İlköğrenimini köyünde tamamladıktan sonra Isparta Ortaokulu ve Afyon Lisesi'nde eğitim gören Demirel, 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. Meslek hayatına Devlet Su İşleri'nde başlayan genç mühendis, kısa sürede yükselişe geçti ve 1955-1960 yılları arasında DSİ Genel Müdürlüğü görevini yürüttü.

Demirel'in siyasete adım atışı, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra gerçekleşti. Adalet Partisi'nin kuruluşunda yer alan Demirel, 1964 yılında parti genel başkanlığına seçildi. Henüz 40 yaşında iken siyasi liderliğe yükselen Demirel, 1965 seçimlerinde büyük bir başarı elde ederek Türkiye'nin en genç başbakanlarından biri oldu. Bu zafer, onun "Barajlar Kralı" olarak anılan mühendislik kariyerinden "Baba" lakaplı bir siyasetçiye dönüşümünün başlangıcı oldu.

DARBELER VE YÜKSELİŞLER ARASINDA BİR SİYASİ YAŞAM

Süleyman Demirel'in siyasi kariyeri, Türkiye'nin çalkantılı demokrasi tarihinin adeta bir yansıması gibiydi. 1971 muhtırasıyla başbakanlıktan istifa etmek zorunda kalan Demirel, 1975-1977 ve 1977-1978 yıllarında tekrar başbakanlık koltuğuna oturdu. Ancak 12 Eylül 1980 askeri darbesi, onun siyasi yaşamında yeni bir dönüm noktası oldu. Darbe sonrası siyasi yasaklı duruma düşen Demirel, 1987 yılında yapılan referandumla siyasi haklarına yeniden kavuştu.

Siyasete dönüşünün ardından Doğru Yol Partisi'nin genel başkanlığını üstlenen Demirel, 1991 seçimlerinde DYP'yi birinci parti yapmayı başardı ve SHP ile koalisyon hükümeti kurarak yedinci kez başbakanlık görevine geldi. Bu, Türk siyasi tarihinde eşine az rastlanır bir geri dönüş hikayesiydi. İki yıl süren bu başbakanlık döneminin ardından, 16 Mayıs 1993'te Turgut Özal'ın vefatıyla boşalan cumhurbaşkanlığı makamına seçildi.

ÇANKAYA KÖŞKÜ'NDE YEDİ YIL

Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığı dönemi, Türkiye'nin hem iç hem de dış politikada önemli dönüşümler yaşadığı bir döneme denk geldi. Özellikle terörle mücadele, ekonomik sorunlar ve koalisyon hükümetlerinin sık sık değiştiği bu dönemde Demirel, devlet tecrübesiyle istikrarı sağlamaya çalıştı. Yedi yıllık cumhurbaşkanlığı süresince dokuz hükümetle çalışmak zorunda kalan Demirel, bu süreçte "uzlaştırıcı" kimliğiyle öne çıktı.

Demirel'in cumhurbaşkanlığı görevi, 2000 yılında sona erdi. Görev süresinin uzatılması için yapılan anayasa değişikliği girişimi başarısız olunca, görevini Ahmet Necdet Sezer'e devretti. Ancak aktif siyasetten çekilmiş olsa da, "Dokuzuncu Cumhurbaşkanı" sıfatıyla ülke meselelerine ilişkin görüşlerini paylaşmaya devam etti.

TÜRKİYE SİYASETİNDE BİR DÖNEME DAMGA VURAN LİDER

Süleyman Demirel, Türk siyasetinde yarım asrı aşkın bir süre boyunca etkin rol oynadı. Yedi kez başbakanlık, bir kez cumhurbaşkanlığı yapan Demirel, demokrasinin kesintiye uğradığı dönemlerde bile siyasi mücadelesini sürdürdü. "Her şey değişir, Demirel değişmez" sözü, onun siyasetteki kalıcılığını en iyi anlatan ifadelerden biri oldu.

Halkla kurduğu samimi bağ ve anlaşılır üslubuyla tanınan Demirel, köprülerin, barajların ve santrallerin yapımına verdiği önemle de hafızalarda yer edindi. "Dün dündür, bugün bugündür" ve "Bana bir soru ver, sana bin cevap vereyim" gibi veciz sözleri, Türk siyasi kültürünün parçası haline geldi.

17 Haziran 2015'te 91 yaşında hayata veda eden Süleyman Demirel, İslamköy'deki aile kabristanında toprağa verildi. Arkasında zengin bir siyasi miras ve tartışmalı kararlarla dolu bir kariyer bırakan Demirel, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli liderlerinden biri olarak anılmaya devam ediyor.