Ali İLKBAHAR

Ali İLKBAHAR

Fenilketonüri ve Çölyak

Fenilketonüri ve Çölyak

Fenilketonüri ve çölyak hastaları her ekmeği ve gıdaları alamıyor. Fenilketonüri hastalığı 1934 yılında teşhis edilmiş,1953 yılında tedavi edilmeye başlanmıştır.

Bu hastalığın dünyada görülürken, Türkiye'de de akraba evliliğinden dolayı daha sık görüldüğü tespit edilmiştir. 350-400 yeni doğumda bu hastalığa rastlanmaktadır. Bu hastalık yeni doğumda rastlanmaktadır. Bu hastalık yeni doğumda tanımlanınca tedavi edilebilir, aksi halde zihinsel gerilik yapan kalıtsal hastalık yapmaktadır.

Hacettepe Üniversitesi bünyesinde kurulan Met-Vak bu hastalığın teşhis ve tedavisi için gerekli çalışmalar yürütülmüştür.

Bu hastalar için glutensiz ürünler yurt dışından ithal edilirken doksanlı yıllarda Hacettepe Üniversitesi gıda mühendisliği bölümünde bu ürünlerin üretimi ve bilimsel çalışmaların Hacettepe Üniversitesi ile Ankara Belediyesi Halk Ekmek Fabrikası ile ortak çalışmalarda bulunmak üzere 1998 yılında Profesör Doktor İlbilge Saldamlı Gıda Mühendisliği bölümü eski başkan ve öğretim üyesi idi. Hacettepe Üniversitesi bünyesinde kurulan Met-Vak vakfının başkanı Profesör Doktor İmran Özalp, Profesör Doktor Hamit Köksal heyet halinde fenilketonüri ile çölyak konusunda ve ürünlerininimalatı için Halk Ekmekte randevulaşıldı. Met-Vak başkanı İmran Özalp, Profesör Doktor İlbilge Saldamlı, Profesör Doktor Hamit Köksal geldiler.

Fenilketonüri ve çölyak hastalığının un, ekmek vesaire ürünlerinin yurt dışından ithal edildiğini, gelinceye kadar bayatladığını, en önemlisi de çok pahalı olduğunu,hastalarımızın yemesi gerekenlerin alamadığını dolayısıyla tedavi de yapılamadığını. Hacettepe Üniversitesi ile Ankara Halk Ekmek ortak bir çalışmayla önce Ankara’da sonra bütün Türkiye’ye yaygınlaştırılmak üzere ununu, ekmeğini, zamanla çeşitlerini artırmayı çok büyük bir hizmet olacağını, onun için de formülü, teknik bilgileri bizden, üretimi sizden yapalım. İnsanımıza büyük bir hizmeti olacağı kanaati oldu.

İlmi bilgiler ile üretimi ortak Halk Ekmek’te yapılmasında ortak karar aldık. Ankara Halk Ekmek Fabrikası yönetim kuruluna götürülüp, kâr amacı gütmeden başlanmasına karar verilmiştir. Kısa sürede altyapısı oluştu yoğun bir çalışma ile Türkiye'de ilk defa üretimini gerçekleştirdik. Ürünleri Hacettepe Üniversitesi'nin Met-Vak vakfından da satılmak üzere Ankara Halk Ekmek satış mağazasında maliyetine satışa başladık.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı da Melih Gökçek; alma imkânı olmayanlarda ücretsiz verilmesine karar verildi. Kısa sürede Ankara dışından vilayetlerden talepler oldu. Yurt dışından o günler gramajı düşük olmasına rağmen küçük ekmek o günlerde 30 TL üzeriydi. Halk ekmek 1 kiloluk ekmek 1 TL'ye satılıyordu. Kâr amacı yoktu. Maliyetine üretiyorduk.

Sayılı insan yurt dışından yüksek fiyatla getirirken biz Halk Ekmek olarak tamamına yetiştiriyorduk.
Bir gün hastaların sahipleri anne ve babalar bizden ununu da yapılmasını isteyerek evde yapmak istediler. Ununu da kiloluk, beş kiloluk hazırladık, sunduk. Çok kısa zamanda Ankara ve dışına yayıldı. Talepler çoğalmaya başladı.

Normal çocuklar için ürettiğimiz çerezlerden de üretmeye başladık. Daha sonra kurabiye üretimine başladık. Yeni yeni laboratuvar olsun, hocalarımızın destek ve gayretleri ürünleri arttırıyorduk. Yeşil kartlı hastalar ürünleri Halk Ekmekten ücretsiz aldılar.

Daha sonraki yıllarda SGK bu ürünlere reçete uygulaması başlattı. Bunda E.F.B.'nin girişimleri ile gerçekleşti. Başta Profesör Doktor Hamit Köksal olmak üzere bu ve buna benzer birçok üründe çalışması ve gayreti insanların yüzünü güldürdü. Dualarını almamıza vesile olmuştur.
5 Mart 2024 tarihinde de 32480 sayılı yasayla belli ölçekte iş yapan zincir marketlere zorunlu üretim şartı getirilmiştir.

Hacettepe Üniversitesi ile Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikası Anonim Şirketi ortaklaşa fenilketonüri, çölyak, çerez,tam buğday vs 10’a yakın proje gerçekleşmiştir. Tübitak'tadestek vermiştir. Sadece bir ekmek üretmek yerine insanımızın sağlığı yani sağlıklı halinin devamını sağlayan ortak çalışmalarla 30'un üzerinde ürün ürettik. Aynı zamanda sağlıklı ürünlerin üretimi konusunda öncülük yaptık, örnek olduk.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON YAZILAR