Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Dünya Sigarayı Bırakma Günü dolayısıyla bu alışkanlığın terk edilmesi çağrısında bulundu ve "dinen haram olan sigarayı bırakalım" ifadesini kullandı. Ali Erbaş sigaraya ilk defa geçtiğimiz yıl “haram” dedi ve bazı kesimler tarafından tepkiyle karşılandı. Tepki gösterenlerin yanı sıra ülkemizde bulunan ve birçok kesimin değer verdiği bazı hocalar da Ali Erbaş’a destek verdi.

Diyanet İşleri Başkanlığı kurulduğu bu günden yana neredeyse bir asır geçti. Şimdiye kadar herkes tarafından mekruh olarak bilinen bir şeyin bir anda haram diye lanse edilmesi insanların kafasını karıştırdı. Sigara her ne kadar sağlığa zararlı olsa ve tasvip edilmese de ülkemizde şimdiye kadar sigarayı hiçbir vatandaş haram olarak bilmezdi. Bilselerdi, kimse çay içer gibi sigara içmezdi. Bu konuyu kaleme almamdaki sebepte kendi görüşümü beyan etmek istememdir. Ben bu konuda Ali Erbaş’a katılmıyorum. Bir şeyin helal ya da haram olması için ayet ve hadislerle belirtilmesi gerekiyor, yani nas lazım. Birçok İslam âlimi tütünün haram olmadığı konusunda fetva vermişken, Diyanet İşleri Başkanlığı neden böyle bir fetva vermekte ısrar eder anlamış değilim.

Üstelik Diyanetin kendi ilmihal kitaplarında dahi sigara tahrimen mekruh diye geçiyor. E şimdi kurum kitaplarında farklı yazıyor, konuşurken farklı söylüyor. Doğal olaraktan insanların kafası karışıyor. Bu fetvayı verirken kesin ve genel bir hüküm verilmemeli, farklı durumlarda farklı hükümler verilmesi kanaatindeyim. Bazı hocalar farzı engelliyorsa haram olabilir diyor. Diyanet İşleri Başkanlığı da büyük ihtimal bunu kastediyor.

Yaptığım araştırmalara göre bazı âlimlerin tütün hakkındaki fetvalarını derledim. Dürr-ül-muhtar kitabının beşinci cildinde buyuruluyor ki; “Hanefi âlim İbni Nüceymi Mısri, Eşbah kitabında diyor ki:

“Âyet-i kerimede ve hadis-i şeriflerde haram olduğu bildirilmeyen şeyler, aslı üzere helal olur. Veya helal ve haram diye hüküm verilemez veya helal ve haram diye hüküm verilemez. Hanefi ve Şafii âlimlerinin çoğu, böyle şeyler helal olur diyor. İbni Hümam, Tahrir kitabında da böyle söylüyor. Bunun için, Besmele ile kesildiği bilinmeyen hayvana ve zararı görülmeyen ota helal denir. Tütün de böyledir. Âlimlerin çoğuna göre, helaldir. Birkaçına göre ise, hüküm verilemez.”

Hanefi âlimlerinden, Şam müftüsü Abdürrahman İmadi, “Hediye” adındaki kitabında; tütün, soğan, sarımsak mekruhtur buyuruyor. İbn-i Abidin, bu satırları açıklarken buyuruyor ki:
 

“Vehbaniyye şerhinde, (tütün içmek ve satmak yasak edilmelidir) diyor. Tütünü yasak eden dördüncü Murad Han zamanında bulunan Şürünbilali de, (halife mubahları yasak edince haram olur) diyerek, tütün yasak edilmeli demiş, fakat yine de haram veya mekruh dememiştir.”

Mısır’da, Maliki âlimlerinin büyüklerinden Ali Echüri Hazretleri tütünün helal olduğunu bildiren kitap yazıp, dört mezhep âlimlerinin, tütünün helal olduğunu bildiren fetvalarını nakletmiştir.

 Abdülgani Nablüsi Hazretleri de tütünün mubah olduğunu bildiren, Essulhu Beynelihvan kitabında diyor ki; “Tütün bazılarına zarar verirse, yalnız bunlara haram olur, başkalarına haram olmaz. Bal, safra hastasına zarar verir. Fakat başkalarına haram değildir. Her şey aslında helaldir. Haram veya mekruh diyebilmek için, delil lazımdır. Şarap habislerin en kötüsü iken Resulullah (s.a.v.) İslamiyetin bildiricisi olduğu halde, şaraba haram demedi. Ayet-i kerime ile yasak edilmesini bekledi. O halde, tütün içmek mubahtır, helaldir. Kokusu ise tab’an mekruhtur. Şer’an mekruh değildir.”

İbni Abidin hazretleri de buyuruyor ki; “Tütün içmek Şafii’de haram değil, tenzihen mekruhtur.”

Abdülgani Nablusi hazretleri diyor ki; “Tütün ve kahve için çeşitli şeyler söyleniyor ise de, sözün doğrusu, ikisine de haram ve mekruh dedirtecek bir sebep yoktur. Her ikisi de, adette bidattır. Herhangi bir sebep göstererek bunlara haram diyen kimse, âdette bidat olan şeye haram demiş olur. Adette bidate haram denilemeyeceğini, ulema bildirmiştir.”

Maliki âlimlerinden Ali Echüri Hazretleri ise,  “Tütün, aklı gidermiyor. Necis de değildir. Böyle olunca, tütün içmek haram değildir. Başka türlü zararlara sebep olursa haram olur. Zarar vermeyen kimseye haram değildir. Tütün haramdır, diye kesin söylenemez. Bunu ancak din cahili olan söyler. Aklı gidermeyince, helal olduğu anlaşılmaktadır. Tütün, israf olduğu için haramdır da denilemez. Çünkü mubah olan şeyi almak için verilen mal israf olmaz. Zararlı olduğundan haramdır demek de ilmi bir söz değildir. Çünkü zarar verene haram olur. Zarar vermeyene haram olmaz.”

Hanefi âlimlerinden şeyh Muhammed Nihriri, uzman doktorun sözü ile veya tecrübe ile zarar verdiğini anlayan kimseye tütün içmek haram olur. Böyle kesin anlaşılmadıkça, helal olduğuna fetva vermiştir. Tütün hakkında bir hadis yoktur.

 Hanbeli âlimlerinden Meri bin Yusüf Mukaddisi, Tahkikul-burhan fi-şanid-duhan kitabında, başka zarar vermedikçe tütünün haram olmadığını, ateş dumanını ağza çekmek gibi olduğunu, bunun haram olacağını ise kimsenin bildirmemiş olduğunu yazmaktadır.

Birkaç âlim ise, nafakadan kesilmesi, dumanı ile başkasını rahatsız etmesi, çok içerek bedene zarar vermesi gibi şartlarda tütüne haram veya mekruh demişlerdir. Yoksa soyut olarak tütünün içilmesini kötüleyen âlim yoktur