İnsan için asıl olan iradesini serbest olarak kullanabilmesi¸ dilediği gibi davranabilmesidir. Ancak davranışlara hiçbir sınırlama getirilmemesi halinde hayatın çekilmez bir hal alacağı da açıktır.

Bu sebeple¸ insanlara dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamanın yollarını gösteren dinimiz İslam¸ bazı şeyleri ve davranışları yasaklamış¸ bazılarını ise serbest bırakmıştır. Allah'ın açıkça yasakladığı şeylere "haram"¸yasaklamayıp serbest bıraktığı şeylere “helal” denir.

Haram ve helal konularında duyarlı olmak¸ bizi yaratan¸ ilim ve kudreti ile takip ve kontrol altında bulunduran Allah'a olan imanımızı kuvvetlendirir ve zinde tutar. Buna karşılık helal-haram çizgisine dikkat etmeden yaşanan bir hayat¸ fıtratın sağladığı iyiye yönelme eğilimlerini köreltir. Kötü ve zararlı eğilimlerin önünü açar; İnsan çok kere sebebini anlayamadığı bir huzursuzluğa ve mutsuzluğa düşer. Haram-helal konusunda göstereceğimiz hassasiyetin önemini ortaya koyması açısından şu hadis-i şerif oldukça dikkat çekicidir:

"Helal bellidir¸ haram bellidir. Bu ikisinin arasında birçok kişinin bilmediği şüpheli şeyler vardır. Kişi bunlardan sakınırsa dinini¸ onur ve haysiyetini korumuş olur. Şüpheli şeylerden kaçınmayanlar¸ koruluğun kenarında hayvanlarını otlatan kimse gibidir. Kolladığı hayvanların her an koruluğa dalması mümkündür. Dikkat edin her hükümdarın bir koruluğu vardır¸ Allah'ın koruluğu da haram kıldığı şeylerdir” Günah işlemek¸ Yüce Allah'a bir isyandır. İnsanın Hakk'a olan meylini köreltir¸ kötülüklerin önünü açar¸ kalbine huzursuzluk verir¸ gönlünü bulandırır ve giderek¸ onu bozan manevi bir musibet olur. Allah (c.c) Kurân-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır:

"Günahın açığını da gizlisini de bırakın! Çünkü günah işleyenler¸ yaptıklarının cezasını mutlaka çekeceklerdir" (Enam/120) "Eğer yasaklandığınız büyük günahlardan kaçınırsanız¸ sizin küçük günahlarınızı örteriz ve sizi şerefli bir yere koyarız" (Nisa/31) "Hayır! Bilakis onların işlemekte oldukları (kötülükler) kalplerini kirletmiştir" (Mutaffifin/14) Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle açıklamaktadır: "Kul bir günah işlediğinde¸ kalbinde siyah bir nokta belirir. Eğer o günahından tövbe edip uzaklaşırsa kalbi saydamlaşır. Eğer tövbe etmeyip günah işlemeye devam ederse¸ o siyah nokta artar ve kalbi istila eder. " (İbni Mace) Günahlar¸ nefsin kötü arzularına veya şeytanın çeşitli vesveselerine kapılmanın sonucunda işlenir.

Yüce Allah¸ şeytanın müminler üzerinde hâkimiyet kuramayacağını¸ şöyle açıklamaktadır: "Gerçek şu ki; iman edip yalnız Rablerine tevekkül edenler üzerinde onun (şeytanın) bir hâkimiyeti yoktur. Onun hâkimiyeti¸ ancak onu dost edinenlere ve onu Allah'a ortak koşanlaradır "Nahil/99-l00)Müminlerin Allah'ın emirlerine uyarak meşru işlerde çalışmaları¸ helalinden kazanmaları¸ haram gıdalarla beslenmemeleri ve çoluk çocuğuna da haram yedirmemeleri gerekir. Nefsanî arzulara kapılarak¸ şeytana uymamalıyız.

Allah'a şirk koşmak, ana-babaya âsi olmak, yalan söylemek, yalancı şahitlik yapmak, haksız yere adam öldürmek¸ sihir ve büyücülük yapmak¸ yetim malı ve faiz yemek¸ savaştan kaçmak¸ iffetli kadınlara iftira atmak¸ zina etmek¸ başkasına veya kamuya ait bir malı zimmetine geçirmek¸ içki içmek ve kumar oynamak gibi günahlardan şiddetle kaçınmalıyız.