Geçtiğimiz günlerde Özbekistan’da yaşanan Hint şurubu zehirlenmesi sonrasında bu haftaki yazımda reçetesiz ilaç kullanımını ele almak istedim. Özbekistan Sağlık Bakanlığı grip ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanıldığı belirtilen 'Hint şurubu' adıyla da anılan Doc-1 Max adlı şurubun bir serisinde zehirli madde olan etilen glikol olduğunu açıklamıştı.

Bakanlığın açıkladığı bu Hindistan menşeili şurubu içen Özbekistan’daki çocukların vefat ettiği ortaya çıktı. Bakanlık bir yandan ülkeye ilacı sokan firmayı ifşa ederken bir yandan da reçetesiz ilaç sorununa da değindi. Henüz çocukların ölüm nedeni tam olarak bilinmese de ilaç toplatılmaya başlandı.

Daha önce Gambiya’da da öksürük şurubu kaynaklı benzer ölümler yaşanmış ve Hindistan’da bulunan Yeni Delhi merkezli Maiden Pharmaceuticals şirketi sorumlu tutulmuştu. İlginçtir ki, Gambiya’daki olayda da ölümlere reçetesiz satıldığı bilinen soğuk algınlığı ve öksürük şurubunun sebep olduğu iddia edilmişti. Tabi Hindistan hükümeti ve üretici şirketler ilaçlarla ilgili problemlerin olmadığını söyleyerek iddiaları reddetti.

Bizim ülkemizde de diğer ülkelerde olduğu gibi doktorlar reçetesiz ilaç kullanımının tehlikeleri hakkında sürekli uyarılarda bulunuyor. Ülkemizde reçetesiz ilaç kullanımının yüksek olduğu biliniyor. Birçoğumuz soğuk algınlığı yaşayınca evdeki öksürük şuruplarından içmişizdir. Nitekim Özbekistan’da hayatını kaybeden çocukların aileleri de belki de bu şekilde düşündü. Çocuklarının öksürüğü veya rahatsızlığı geçsin diye ‘Hint şurubu’ olarak da anılan Dok-1 Max adlı öksürük şurubundan içirdi. Doktora danışılmadan verilen bu ilaç çocuklarını zehirleyerek ölümlerine neden oldu. Bu olayın gerçekleşmesiyle birlikte reçetesiz ilaç kullanımı da tüm dünyada tekrar gündeme geldi.

Reçetesiz ilaç kullanımı tüm dünyanın olduğu gibi ülkemizin de karşı karşıya olduğu önemli sağlık sorunlarından biridir. Özellikle antibiyotiklerin ateş düşürücü, ağrı kesici gibi kullanılması çok sakıncalıdır. İlaç kontrollü bir şekilde kullanıldığında şifa verir. Aksi halde yarardan çok zararı olabilir. Sadece ilacın kendisinden kaynaklı olmak zorunda da değil. Reçetesiz ilaç kullanımından ve bilinçsiz ilaç kullanımından dolayı kişiye özgü alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.

Bu sebeplerden dolayı ilaçlar doktor kontrolünde alınmalıdır. Eczanelerde reçetesiz satışı bakanlık tarafından onaylanmış ilaçlar dışında kimse reçetesiz ilaç kullanmamalıdır. Özellikle hiç kimse bir başkasının kullandığı ilacı kendine göre yorumlayıp kullanmamalıdır.